تمرکز روی یک کار یا چند کار همزمان؟ جواب یک چیز است؛ یک کار!
اما چگونه چند وظیفه‌ای نباشیم؟
- برنامه‌ریزی داشته باشید.
- برای کارهای خود زمان‌بندی کنید.
- حتما استراحت را در برنامه‌تان بگذارید.
- انجام کارهای مهم خود را در ساعت مناسب قرار بدهید.
- کار خود را به فردا نیفکنید.
- به کارهای کوچکی که در راستای اهدافتان نیستند، نه بگویید.
- برنامه هفتگی داشته باشید.
در ادامه مطلب با بررسی معایب انجام چند کار همزمان و 15 راه مؤثر برای موفقیت در کارها همراه شما هستیم.
مولتی تسکینگ یا انجام چند کار به طور همزمان چیست؟
مولتی تسکینگ یا تمرکز روی چند کار به صورت همزمان، به طور خلاصه یعنی:
جابه‌جایی سریع از یک کار به کار دیگر.
نکته مهم در چندوظیفه‌ای بودن این است که کارها را سریع تغییر می‌دهید. یک کار هنوز تمام نشده به سراغ کار دیگر می‌روید. مثلا شما رانندگی می‌کنید و همزمان رادیو گوش می‌کنید، یک لحظه حواستان به این است که باید ترمز بگیرید و لحظه دیگر توجه‌تان به صحبت مجری رادیو جلب می‌شود. همه‌ی ما از اهمیت تمرکز در زندگی باخبر هستیم. با مولتی تسک بودن تمرکز عمیق را از دست می‌دهید.
بنابراین انجام همزمان کارها افسانه‌ای بیش نیست! آن‌چه در واقعیت اتفاق می‌افتد، جابه‌جایی سریع بین کارها و پاره پاره کردن تمرکز است.
- بیشتر بخوانید: تمرکز چیست؟
آیا چند وظیفه ای بودن امکان پذیر است؟
مغز ما میلیاردها نورون و تریلیون‌ها رشته عصبی دارد؛ اما باور کنید، نمی‌تواند درآن‌واحد چند کار انجام دهد! بر اساس بیش از نیم‌قرن علم شناختی و مطالعات متعدد، ما چیزی تحت عنوان چندوظیفه‌ای نداریم؛ بلکه با سرعت زیادی از یک کار به کار دیگر می‌پریم و فقط “فکر می‌کنیم“ همزمان به تمام آن‌ها رسیدگی کرده‌ایم.
برای پاسخ به پرسش تمرکز روی یک کار یا چند کار؟ باید بگویم اگر در حال انجام چند کار باشید، مغز تصمیم می‌گیرد تنها یکی از این اطلاعات را به‌درستی پردازش کند؛ به‌عنوان‌مثال، اگر در حال گوش‌دادن به چیزی هستید قشر بینایی شما ناخودآگاه ضعیف‌تر عمل می‌کند. به همین خاطر است که برای پیداکردن جای پارک، صدای موزیک ماشین را کم می‌کنیم! (منبع: Harvard Business Review)
حتی اگر بتوانیم درآن‌واحد با سرعتی باورنکردنی از کاری به کار دیگر بپریم و اصطلاحا چندوظیفه باشیم، باز هم فایده‌ای ندارد؛ زیرا
- هر بار که کانون تمرکز تغییر کند، حداقل 15 دقیقه طول می‌کشد تا به حد قابل‌قبولی از توجه برسیم،
- با تغییر سریع کانون توجه، بهره‌وری مغز تا 40% کاهش پیدا می‌کند.
تمرکز روی یک کار یا چند کار؟ کدام یک بهتر است؟
ممکن است فکر کنید که مولتی تسکینگ یا چند وظیفه‌ای بودن یک راه مناسب برای انجام تمام کارهایتان است؛ اما خیر این طور نیست! شما با مولتی تسکینگ بودن به سرعت تمرکز خود را از یک موضوع به موضوع دیگر تغییر می‌دهید. همچنین از تمرکز عمیق مغزتان بر روی یک کار جلوگیری می‌کنید.
طبق مطالعه ای که توسط دانشگاه استنفورد منتشر شده است:
چند وظیفه‌ای بودن می‌تواند بر سلامت روانی شما تأثیر بگذارد. استرس را به زندگی روزمره شما اضافه کند و به انگیزه و عملکردتان آسیب می‌رساند.
پس اگر عادت دارید چند وظیفه را همزمان انجام دهید، بهتر است تلاش کنید این عادت را ترک کنید. این عادت به سلامتی شما آسیب می‌رساند و بهره‌وری‌تان را پایین می‌آورد.
مثال‌هایی از کارهایی که انسان‌های چند وظیفه‌ای انجام میدهند:
- انجام دو پروژه به طور همزمان
- گوش دادن به رادیو هنگام رانندگی
- صحبت کردن با تلفن هنگام انجام کار دیگر
- تماشای تلویزیون در حین کار با لپ‌تاپ
- چک کردن موبایل در جلسه‌ها
- گوش دادن به صحبت‌های یک فرد در حین نوشتن
- یشتر بخوانید: بیش فعالی چیست؟
- بیشتر بخوانید: علائم ADHD
- بیشتر بخوانید: درمان ADHD
معایب مولتی تسکینگ چیست؟
چندوظیفه‌ای بودن، کیفیت کار شما را کاهش می‌دهد. زمانی که در انتهای روز به کارهایی که در طول روز کرده‌اید نگاه می‌کنید، با کلی کار مواجه می‌شوید که نصفه انجام داده‌اید و ناامید و سردرگم می‌شوید.
دکتر کوماوات می‌گوید:
انجام چندین کار به طور همزمان، چند وظیفه‌ای نامیده می‌شود. این کار منجر به تقسیم توجه می‌شود که گاهی اوقات می‌تواند به سردرگمی، استرس و اضطراب ختم شود.
اگر جواب شما به سوال تمرکز روی یک کار یا چند کار، همچنان انجام چند کار همزمان است، با ما همراه باشید. در ادامه معایب مولتی تسکینگ را با استناد به منابع علمی مرور می‌کنیم.
- بیشتر بخوایند: عدم تمرکز یعنی چه؟
1_ با انجام چند وظیفه همزمان مرتکب اشتباهات بیشتری می‌شوید
انجام چند وظیفه به صورت همزمان، کیفیت عملکرد شما را پایین می‌آورد. وقتی توجه خود را از بک کار به کار دیگر معطوف می‌کنید، احتمال اشتباه کردنتان بالا می‌رود. چرا که جزئیات مهم را ممکن است نادیده بگیرید.
تحقیقات نشان داده است که دانش آموزانی که در کلاس چند وظیفه را با هم انجام می دهند، معدل پایین‌تری دارند.
همچنین یک مطالعه دیگر در سال 2018 نشان داد که افراد بزرگسال در صورت انجام چند کار، اشتباهات بیشتری در هنگام رانندگی مرتکب شده‌اند.
- بیشتر بخوانید: چرا تمرکز ندارم؟
2_ چندوظیفه‌ای بودن یعنی سلام بر حواس پرتی!
افرادی که چند کار را با هم همزمان انجام میدهند، بیشتر از بقیه‌ی افراد احساس سردرگمی می‌کنند. چرا که سریع موضوع تمرکز خود را تغییر میدهند و نمیتوانند به طور عمیق بر یک موضوع تمرکز کنند. برخی از تحقیقات در ارتباط با تمرکز روی یک کار یا چند کار ، نشان میدهند:
افراد چندوظیفه‌ای حواس‌پرتی بیشتری دارند. ممکن است در تمرکز کردن مشکل داشته باشند، حتی زمانی که یک کار را انجام میدهند.
علاوه بر این، طبق گفته دانشگاه ایلینویز در شیکاگو، انجام چند کار می‌تواند توانایی شما برای کار کردن یا تفکر خلاق را از بین ببرد.
3_ چند وظیفه‌ای بودن سرعت شما را کم می‌کند
ممکن است فکر کنید انجام چند کار همزمان سرعت شما را بیشتر می‌کند و کار بیشتری را می‌توانید انجام بدهید، در صورتی که این‌طور نیست. زمانی که چند کار را انجام می‌دهید، تمایل دارید کندتر کار کنید.
هنگامی که شما از یک به کار دیگر تغییر تمرکز می‌دهید، به موجب این جابه‌جایی سرعت انجام کار شما کمتر می‌شود؛ زیرا تا رسیدن به لایه‌های عمیق‌تر تمرکز و توجه زمان‌‌بر است و زمانی که به آن سطوح می‌رسید، مجدد بین کارهایتان جابه‌جا می‌شوید. روانشناسان این را ‘هزینه های تعویض وظیفه’ یا اثرات منفی ناشی از جابجایی از کاری به کار دیگر می نامند.
4_چند وظیفه‌ای بودن عملکرد شما را مختل می‌کند
مغز انسان مدیریت کارها را بر عهده دارد. وقتی مولتی تسک باشید، ترتیب انجام و اولویت‌دهی انجام کارها به هم می‌خورد؛ یا به عبارت دیگر مغز شما گیج می‌شود که کدام کار را اول باید انجام بدهد.
5_ توجه و حافظه‌تان کم می‌شود
طبق مطالعه‌ای که توسط پروفسور کلیفورد ناس برای پاسخ دادن به سوال تمرکز روی یک کار یا چند کار انجام شده است:
افرادی که به طور مکرر با انواع وسیله‌های الکترونیکی کار می‌کنند، در تمرکز حواس مشکل دارند. آن‌ها در تست‌های حافظه هم نتیجه خوبی به‌دست نیاوردند .
یکی از چالش‌های چند وظیفه‌ای بودن این است که تمرکز ذهن بر روی یک کار برایتان مشکل می‌شود و کاهش قدرت تمرکز سطح استرس را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، در به یادسپاری اتفاقات هم به مشکل برخواهید خورد.
6_چندوظیفه ای منجر به ارتباط کمتر با دیگران می‌شود
می‌توانید بگویید در طول روز گوشی خود را چند بار چک می‌کنید؟ به احتمال زیاد نمی‌دانید. چک کردن مداوم به شما این احساس را می‌دهد که با دیگران ارتباط دارید. در حالی که شما فقط خود را درگیر چند وظیفگی کرده‌اید؛ نه تنها نتوانستید روی ارسال پیام و برقراری ارتباط تمرکز داشته باشید، بلکه تمرکز خود را برای انجام کار دیگر هم کاهش داده‌اید.
چه زمان میتوان چند کار را با هم انجام داد؟
قبل از هر چیز، به این 3 نکته مهم توجه کنید:
- انسان‌ها “نمیتوانند” چند کار را به‌صورت همزمان انجام دهند.
- چندوظیفه‌ای بهره‌وری شما را شدیدا کاهش می‌دهد.
- چندوظیفگی انواع مختلف خوب و بد ندارد و سروته‌یک‌کرباس است.
باتوجه‌به این موارد، چندوظیفگی توسط هیچ متخصص روانشناسی و توسعه فردی و غیره توصیه نمی‌شود؛ اما آیا مواردی مانند گوش‌دادن به موسیقی حین انجام کارهای خانه هم در این دسته قرار می‌گیرند؟
متاسفانه بله. چندوظیفگی (در هر سطحی که باشد) مغز شما را مدام بین کارهای مختلف جابه‌جا می‌کند و اگر این مسئله ادامه‌دار شود، مغز کم‌کم توانایی تمرکز طولانی‌مدت روی یک کار را از دست می‌دهد و تمایل مزمنی به از این شاخه به آن شاخه پریدن پیدا خواهد کرد.
14 راه برای افزایش بهره‌وری و موفقیت در کارها
حالا که به جواب سوال تمرکز روی یک کار یا چند کار رسیدید، به سراغ راهکار‌های مناسب برای تک وطیفه‌ای بودن و افزایش موفقیت می‌رویم.
1_ برنامه‌ریزی داشته باشید
برای کارهای روزانه خودتان برنامه‌ریزی کنید و به برنامه‌تان پایبند باشید. بدانید که در طول روز چه کارهایی برایتان مهم هستند. برنامه‌ریزی به شما این امکان را می‌دهد که اولویت کارها برایتان مشخص باشد و بتوانید در هر زمان، طبق برنامه به کار تعیین‌شده بپردازید. (برای برنامه‌ریزی موثر، ابتدا یک برنامه‌ی کلی برای هفته‌ی پیش رو یا هر روز هفته در نظر بگیرید. سپس به آن شاخ و برگ دهید و جزئیات را بر اساس میزان اهمیت و اولویت هر کدام، بین ساعات مختلف تقسیم‌بندی کنید.)
2_ برای کارهای خود زمان‌بندی کنید
مدت زمانی که برای انجام کارهای خود در اختیار دارید را بدانید. دانستن دقیق زمانی که می‌توانید به هر کار اختصاص دهید، به شما قدرت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی بهتر می‌دهد. از یاد نبرید همه‌ی ما انسان‌ها همان ساعت‌هایی را در اختیار داریم که انیشتن، پیکاسو یا بیل گیتس در اختیار داشته‌اند.
3_ حتما استراحت را در برنامه‌تان بگذارید
شاید عجیب باشد! اما استراحت‌های برنامه ریزی شده به بهبود تمرکز کمک می‌کنند. یکی از تکنیک‌های تمرکز کردن، تکنیک پومودورو است که در فواصل 25 دقیقه‌ای، 5 دقیقه استراحت به خودتان می‌دهید. با این تکنیک، تمرکز و بهره‌وری‌تان افزایش پیدا می‌کند.
4_ انجام کارهای مهم خود را در ساعت مناسب قرار دهید
هر انسانی در ساعاتی از روز سرحال‌تر است. بعضی آدم‌ها سحرخیزند و بعضی‌ها در شب انرژی بیشتری دارند. ساعتی که پر انرژی هستید را پیدا کنید و کارهای مهم‌تان را در آن ساعت انجام بدهید.
5_ کار خود را به فردا نیفکنید
پنجمین راه برای افزایش بهره‌وری و موفقیت در کارها را در یک ضرب‌المثل ایرانی میتوان یافت. ضرب‌المثل معروفی می‌گوید:
کار امروز را به فردا نیفکن!
این ضرب‌المثل را آویزه گوش‌تان کنید. وقتی قرار است کاری انجام دهید، آن را به روزهای دیگر حواله نکنید. ممکن است پروژه بلند مدتی را قبول کرده باشید اما انجام آن برایتان ترسناک به نظر برسد. مهم‌ترین کاری که می‌توانید انجام بدهید این است: قدم اول را بردارید. شروع نکردن شما را در دام اهمال‌کاری گیز می‌اندازد و کارها به دقیقه‌ی ۹۰ موکول می‌شوند؛ بنابراین برداشتن قدم اول سخت اما مهم است. قدم‌های کوچک در نهایت شما را به هدفتان می‌رساند.
6_ به کارهای کوچک نه بگویید
یکی از بهترین مثال‌ها برای سوال تمرکز روی یک کار یا چند کار ؟ این است: ممکن است در حال انجام آشپزی باشید و تصمیم بگیرید یک لحظه گوشی خود را چک کنید. چه اتفاقی می‌افتد؟ حواستان پرت می‌شود. ممکن است حتی غذایتان خراب شود. کارهای کوچک همین طور بقیه‌ی کارها را خراب می‌کنند. یادبگیرید به کارهای کوچک نه بگویید؛ کار مهم خود را مشخص کنید و تمام تمرکز خود را روی انجام آن بگذارید(منبع)
7_ برنامه هفتگی داشته باشید
عصر روز جمعه هر هفته بنشینید و کارهایی که در طول هفته می‌خواهید انجام بدهید را بنویسید؛ سپس کارها را اولویت بندی کنید. سعی کنید حدس بزنید برای هر کار چقدر زمان نیاز دارید. البته شاید هفته‌های اول همه‌چیز طبق برنامه پیش نرود؛ اما اشکالی ندارد. می‌توانید با آزمون و خطا و اعمال تغییرات جزئی در برنامه‌تان، به یک روتین ایده‌آل دست پیدا کنید.
8_ برای کارهای غیرمهم هم زمانی اختصاص دهید
کارهایی وجود دارند که نیازی نیست فوری آن‌ها را انجام بدهید؛ می‌تواند این کارها را روی کاغذ بنویسید تا زمان مناسبی را برای انجام دادنشان پیدا کنید. روزانه حداقل 30 دقیقه را به انجام این کارها اختصاص بدهید. این ۳۰ دقیقه می‌تواند بعد از نهار یا شام باشد. هم ذهنتان خلوت می‌شود هم از زمان‌های مرده خود حداکثر استفاده را کرده‌اید.
9_ در پایان روز برنامه خود را بررسی کنید
وقتی که روز تمام شد؛ برنامه‌تان را بررسی کنید. کارهایی که انجام داده‌اید را چک کنید؛ مشاهده‌ی کارهای انجام شده، به شما حس موفقیت و رضایت خواهد داد. اگر نیاز است از زمان خود بهتر استفاده کنید هم در پایان روز متوجه خواهید شد. قدم برداشتن در جهت بهبود عملکرد حس خوبی به شما خواهد داد؛ علاوه بر این، می‌توانید نقاط ضعف برنامه‌تان را شناسایی و اصلاح کنید.
10_ چند وظیفه‌ای بودن را کنار بگذارید
روانشناسان دریافته‌اند که تلاش برای انجام چندین کار به طور همزمان می تواند منجر به از دست دادن زمان و کاهش عملکردتان شود. قبل از اینکه به سراغ پروژه بعدی خود بروید، به انجام یک کار متعهد شوید. در یک زمان تنها یک کار را انجام بدهید. تمرکز خود را روی آن کار نگه‌دارید. زمانی که یک کار تمام شد؛ سراغ کار بعدی بروید. (منبع)
11_ از زمان‌های رفت و آمد غافل نشوید
احتمالا شما هم مدت زمانی طی می‌کنید تا به سرکار خود برسید. این زمان را دست کم نگیرید. چند کار کوچک خود را به این زمان اختصاص بدهید. مثلا می‌توانید تماس بگیرید حال دوست قدیمی‌تان را بپرسید یا برنامه‌ی روزانه‌تان را چک کنید
12_ کمالگرایی را کنار بگذارید
به جای آن که زمان را هدر بدهید تا روزی برسد که یک کار را به بهترین شکل ممکن انجام بدهید، بهتر است همین الان و با وجود تمام نواقص، دست به عمل بزنید. هر طور شده آن کار را شروع کنید. اگر نیاز باشد که کاری که کرده‌اید بهتر شود، جای نگرانی ندارد. می‌توانید دوباره برگردید و اصلاحات را انجام بدهید.
13_ اعلان گوشی را خاموش کنید
این روزها همه‌ی ما در شبکه‌های اجتماعی گوناگونی فعالیت می‌کنیم. هر شبکه‌ی اجتماعی اعلان مخصوص به خود را دارد که باعث حواس‌پرتی می‌شود. به طور مثال ممکن است شما در اینستاگرام، تلگرام و توییتر عضو باشید. هر کدام از این شبکه‌ها اعلان مخصوص به خود را دارد. اگر هر برنامه حداقل روزی دو اعلان برای شما بفرستد، می‌شود روزی 6 بار حواس‌پرتی! پس بهتر است در ساعت کاری خود اعلان‌ها را خاموش کنید. بررسی پیام‌ها را به زمان مرده خود موکول کنید. هر چقدر حواس‌پرتی‌ها کمتر باشد، عملکرد شما بهتر خواهد بود.
14_ یک چیز زیبا در اطراف خود داشته باشید
برخی تحقیقات رنشان میدهند:
که تجهیز یک دفتر با چیزهای زیبا – مانند گیاهان – می‌تواند بهره‌وری را تا 15 درصد افزایش دهد.
فضای کاری خود را با تصاویر، گیاهان، گل ها یا هر چیز دیگری که لبخند را بر لبانتان می نشاند، آراسته کنید. دیدن زیبایی‌ها روحیه‌تان را عوض می‌کند و انرژی‌تان هم بیشتر می‌شود.
15_ وقفه‌ها را کم کنید
زمانی که کاری انجام می‌دهید تا حد ممکن از ایجاد وقفه در هنگام انجام کار خودداری کنید. مثلا ممکن است شما سرکار خود باشید و همکارتان وارد شود و با شما صحبت کند؛ این وقفه حواس شما را پرت می‌کند. بهتر است برای انجام کار خود محیطی را در نظر بگیرید که ورود و خروج کمی داشته باشد.
- بیشتر بخوانید: افزایش تمرکز و کنترل ذهن
- بیشتر بخوانید: فواید تمرکز
- بیشتر بخوانید: چگونه تمرکز کنیم؟
چگونه در هر زمان فقط یک کار را انجام دهیم؟
دکتر سینتیا کوبو، عصب‌روان‌شناس، درباره‌ی تمرکز روی یک کار یا چند کار می‌گوید:
مغز ما می‌تواند در هر زمان فقط روی یک کار تمرکز کند. زمانی که فکر می‌کنیم در حال انجام چند کار هستیم، اشتباه می‌کتیم.
برای عملکرد بهتر نیاز است تمرکز کنید. حتی اگر مبتلا به ADHD هستید، باید بدانید مغز شما تنها می‌تواند یک فکر یا کار را در یک زمان پردازش کند. اما چگونه تمرکز کنیم؟
- قبل از اینکه روی یک پروژه کار کنید، همه چیز را حتی گوشی همراه خود را کنار بگذارید.
- عوامل حواس پرتی را از خودتان دور کنید.
- اگر ذهنتان شلوغ است، روی برگه‌ای موضوعاتی که ذهنتان را مشغول کرده‌است را بنویسید تا در زمان بهتری به هر کدام بپردازید.
- با برنامه‌ریزی برای انجام هر کار، یک زمان خاص را به هر وظیفه یا مسئولیت اختصاص دهید.
- خواب خوب را در اولویت قرار دهید تا تمرکز خود را در بهترین حالت خود نگه دارید.
- در زمان حال بمانید و نگران کارهای بعدی نباشید.
کلام آخر
در جواب تمرکز روی یک کار یا چند کار، در این مقاله به این نتیجه رسیدیم که مولتی تسک بودن تمرکز را کم می‌کتد. داشتن تمرکز خوب یکی از عوامل مهم در موفقیت در محیط کار و زندگی است. زمانی که از مولتی تسکینگ بودن دست بردارید و هر زمان فقط یک کار را انجام بدهید، با موفقیت بیشتری روبرو خواهید شد.
