سازمان جهانی بهداشت (WHO) گزارش می‌دهد که 70 درصد از مردم در سطح جهان در طول زندگی خود یک اتفاق آسیب‌زا را تجربه می‌کنند؛ اما فقط 5.6 درصد از افراد به اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD مبتلا می‌شوند.
همچنین برآورد می‌شود که 3.9 درصد از جمعیت جهان، در مقطعی از زندگی خود PTSD را تجربه کرده‌اند. این اختلال می‌تواند مشکلاتی در زندگی روزمره شما به‌وجود آورد؛ برای همین تصمیم گرفتیم در این مقاله درباره این اختلال، علائم، دلایل، درمان و روش‌های مدیریت آن صحبت کنیم.
اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
Posttraumatic stress disorder (PTSD) is a psychiatric condition that may occur in people who have experienced or witnessed a traumatic event or series of traumatic events.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک وضعیت روان‌پزشکی است که شاید در افرادی که یک رویداد یا مجموعه‌ای از رویدادهای آسیب‌زا را تجربه کرده یا شاهد آن بوده‌اند، ایجاد شود. Psychiatry
اختلال PTSD یا Post-traumatic stress disorder یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که می‌تواند تهدیدی برای زندگی یا خطری قابل‌توجه برای سلامت جسمی، عاطفی و روحی شما باشد. این اختلال شاید در هر سنی به‌وجود بیاید و زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار دهد.
افرادی که به PTSD مبتلا هستند، افکار و احساسات شدیدی مرتبط با اتفاقاتی که پشت سر گذاشته‌اند، دارند. این احساسات ممکن است حتی تا مدت‌ها بعد از وقوع اتفاق، همچنان ادامه داشته باشند.
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، واکنش‌های استرسی مختلفی از خود نشان می‌دهند که عبارتند از:
- اضطراب، خلق و خوی افسرده، احساس گناه یا شرم
- یادآوری‌های ناخواسته از اتفاقات آسیب‌زا یا کابوس
- اجتناب از قرارگیری در موقعیت‌ها، مکان‌ها و فعالیت‌های مرتبط با رویدادهای آسیب‌زا
رویداد آسیب‌زا چه هستند؟
رویدادهای آسیب‌زا یا تروماها به هر چیزی اطلاق می‌شوند که تهدیدی برای حس امنیت شما هستند. این رویدادها، شاید فقط یک بار در طول زندگی‌تان رخ دهند (مثلاً تصادف با خودرو) یا شاید بارها اتفاق بیفتند (مثل زندگی در جنگ یا سوءاستفاده‌های مداوم).
تروما فقط زندگی کسانی را که یک اتفاق آسیب‌زا را تجربه کرده‌اند، تحت تأثیر قرار نمی‌دهد؛ بلکه می‌تواند حتی زندگی افرادی که شاهد این اتفاق بودند، تحت تأثیر قرار دهد.
شما حتی ممکن است بعد از یادآوری ترومایی که یکی از عزیزان‌تان پشت سر گذاشته است، PTSD را تجربه کنید.
برخی از انواع تروماها عبارت هستند از:
- تصادف جدی مثل تصادف با خودرو
- آسیب‌های شدید مانند بیماری‌ها
- جنگ و نبردهای نظامی
- بلایای طبیعی مانند زلزله، طوفان یا سیل
- سوءاستفاده‌های جسمی
- سوءاستفاده‌های کلامی
- سوءاستفاده‌های جنسی
- آزار و اذیت
- مرگ ناگهانی یکی از عزیزان
انواع اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
انواع اختلال PTSD را می‌توان در 2 دسته‌بندی مختلف معرفی کرد:
1_ PTSD معمولی
PTSD معمولی بعد از یک اتفاق آسیب‌زا مانند تصادف یا حمله به‌وجود می‌آید و علائم آن شامل یادآوری مداوم اتفاق، اجتناب از قرارگیری در موقعیت‌های یادآور آن اتفاق و افزایش تحریک‌پذیری هستند.
2_ PTSD پیچیده (CPTSD)
در این حالت، فرد تحت تأثیر ترومای مزمن و طولانی‌مدت قرار می‌گیرد که از جمله انواع آن می‌توان به سوءاستفاده‌های جسمی و جنسی طولانی‌مدت در دوران کودکی یا خشونت خانگی اشاره کرد.
افرادی که به CPTSD مبتلا هستند، مشکلات زیادی را در تنظیم احساسات خود و روابط‌شان تجربه می‌کنند.
تفاوت PTSD و اضطراب چیست؟
هر چند اضطراب یکی از علائم PTSD است، اما با این اختلال تفاوت‌هایی دارد.
اضطراب در واقع نوعی واکنش طبیعی بدن به اتفاقات استرس‌زا است و به‌عنوان بخشی از زندگی روزمره همه ما اتفاق می‌افتد.
اما PTSD، بعد از یک اتفاق ناگوار به‌وجود می‌آید و با طیف گسترده‌ای از علائم مختلف مثل افکار مزاحم، رفتارهای اجتنابی یا برانگیختگی زیاد، شما را آزار می‌دهد.
تفاوت PTSD و استرس حاد چیست؟
استرس حاد را نباید با PTSD اشتباه گرفت. استرس حاد مدت زمان کمتری نسبت به اضطراب پس از سانحه طول می‌کشد و فشار روان کمتری دارد. ما در یک مقاله، به‌طور کامل در مورد استرس حاد صحبت کرده‌ایم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
PTSD چقدر شایع است؟
مرکز پزشکی Cleveland Clinic گزارش می‌دهد که این اختلال زندگی 5 تا 10 درصد از افرادی را که تجربه آسیب‌دیدگی داشتند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم استرس پس از سانحه چیست؟
علائم PTSD معمولاً ناراحتی و مشکلات قابل‌توجهی را در زندگی روزمره شما به‌وجود می‌آورند. این علائم را می‌توان به 4 دسته مختلف تقسیم کرد که آن‌ها را در این جدول بررسی می‌کنیم:
| نفوذ (Intrusion) | اجتناب (Avoidance) | تغییرات در تفکر و حالت روحی (Changes in thinking and mood) | تغییرات در تحریک‌پذیری و واکنش (Changes in arousal and reactivity) |
| افکار مزاحم، مانند یادآوری‌های تکراری و غیر ارادی | اجتناب از یادآورهای رویداد آسیب‌زا، مانند افراد، مکان‌ها، فعالیت‌ها، اشیاء و موقعیت‌ها | ترس، وحشت، خشم، گناه یا شرم مداوم | تحریک‌پذیری و انفجارهای خشم |
| کابوس | اجتناب از یادآوری یا فکر کردن به رویداد آسیب‌زا | از دست دادن حافظه در مورد جنبه‌های مهم رویداد آسیب‌زا | رفتارهای بی‌پروا یا خود تخریبی |
| فلش‌بک‌های مربوط به رویداد آسیب‌زا (که می‌توانند بسیار زنده و واقعی به نظر برسند.) | اجتناب از صحبت کردن درباره آنچه اتفاق افتاده یا احساسات خود در مورد آن | افکار و احساسات منفی و تحریف‌شده مداوم درباره خود یا دیگران | بیش‌ازاندازه مراقب محیط اطراف بودن |
| افکار تحریف‌شده درباره علت یا اثرات رویداد و سرزنش نادرست خود یا دیگران | به راحتی ترسیدن | ||
| احساس جدایی از دیگران | مشکلات در تمرکز یا خواب. | ||
| لذت نبردن از فعالیت‌های گذشته (که باعث ایجاد حس لذت در شما می‌شدند.) | |||
| ناتوانی در تجربه احساسات مثبت |
علائم استرس پس از سانحه در کودکان چیست؟
کودکان ممکن است در بیان احساسات خود دچار مشکل شوند یا تجربه آسیب‌زایی را پشت سر گذاشته باشند که شما از آن‌ها آگاه نیستید. بی‌قراری و عدم تمرکز در سازماندهی کارها نیز از جمله علائم اختلال PTSD در آن‌هاست.
علائم PTSD در کودکان ممکن است که با علائم ADHD اشتباه گرفته شوند؛ به‌همین دلیل حتماً باید کودک خود را نزد پزشک حرفه‌ای ببرید تا او با بررسی‌های مختلف بتواند نوع اختلال و آسیب روحی کودک شما را متوجه شود.
راستی، ما یک مقاله درباره علائم adhd در بزرگسالان داریم که می‌توانید برای درک بهتر تفاوت‌ها، این مقاله را بخوانید.
دلایل استرس پس از سانحه چیست؟
مرکز پزشکی Cleveland Clinic مطالعه‌ای در وب‌سایت خود منتشر کرده است که در آن اظهار دارد افراد مبتلا به PTSD دارای سطح غیرطبیعی از برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی و هورمون‌ها هستند؛ علاوه بر این، تغییراتی در مغز آن‌ها نیز به‌وجود می‌آید.
اجازه دهید که کمی موشکافانه‌تر موضوع را بررسی کنیم!
1_ سطح غیرطبیعی برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی و هورمون‌ها
سطح کورتیزول (هورمون استرس) در بدن افراد مبتلا PTSD، نرمال و سطوح فاکتور آزادکننده کورتیکوتروپین (CRF) در بدن آن‌ها بالا است. زمانی که این افراد به‌طور مداوم استرس را تجربه می‌کنند، CRF باعث تحریک و آزادسازی نوراپی‌نفرین در بدن‌شان می‌شود. این وضعیت واکنش سیستم عصبی سمپاتیک را افزایش می‌دهد که در این صورت، آن‌ها دچار حالاتی مثل ضربان قلب و فشار خون بالا خواهند شد.
به گزارش همین مرکز پزشکی، برخی از مطالعات، عملکرد تغییریافته دیگر سیستم‌های انتقال‌دهنده عصبی مانند اسید گاما-آمینوبوتیریک (GABA)، گلوتامات و سروتونین را نشان می‌دهند.
2_ تغییرات مغزی
هیپوکامپوس بخشی از مغز است که وظیفه تنظیم انگیزه، احساسات، یادگیری و حافظه را بر عهده دارد. اندازه هیپوکامپوس در مغز افرادی که مبتلا به PTSD می‌شوند، کاهش می‌یابد.
آمیگدال نیز به‌عنوان بخشی از مغز، وظیفه پردازش احساسات و واکنش‌های ترس را بر عهده دارد. فعالیت آمیگدال در مغز افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، بیشتر است.
قشر پیش‌پیشانی میانی نیز که وظیفه کنترل بخشی از فعالیت‌های آمیگدال را بر عهده دارد، به نظر می‌رسد که در مغز افراد مبتلا به PTSD، کوچک‌تر است.
عوارض اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
اضطراب پس از سانحه عوارض مختلفی دارد که آن‌ها را در اینجا بررسی می‌کنیم:
1_ اختلالات خلقی
اختلالات خلقی شامل افسردگی، اختلال دوقطبی و دیگر اختلالات مرتبط با خلق و خو هستند. در این وضعیت، حالت‌های عاطفی فرد به‌شکل مداوم و غیرطبیعی تغییر می‌کند. افرادی که به استرس پس از سانحه مبتلا شده‌اند، دچار احساساتی مانند غم، ناامیدی یا بی‌علاقگی نسبت به فعالیت‌های روزمره می‌شوند.
2_ اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی شامل حملات پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی یا اختلال اضطراب عمومی هستند. افرادی که به PTSD مبتلا شده‌اند، معمولاً احساس اضطراب مداوم، ترس یا نگرانی بیش‌ازاندازه دارند.
در واقع اختلال استرس پس از سانحه ممکن است که با سایر اختلالات اضطرابی، هم‌زمان اتفاق بیفتد.
3_ شرایط عصبی
PTSD از طریق تأثیر بر عملکرد مغز می‌تواند خطر ابتلا به شرایط عصبی از جمله زوال عقل را افزایش دهد. در این شرایط، حافظه، تفکر و توانایی‌های شناختی شما تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
4_ اختلال مصرف مواد
مؤسسه ملی سوء مصرف الکل یا الکلیسم (NIAAA) که یکی از زیرمجموعه‌های مؤسسه ملی بهداشت (NIH) است، گزارش می‌دهد که حدود 20 تا 30 درصد از افراد مبتلا به PTSD، به اختلال مصرف الکل مبتلا هستند.
به گزارش انجمن روانشناسی آمریکا (APA) نیز بسیاری از افراد مبتلا به اختلال PTSD، برای خوددرمانی و کاهش علائم، به الکل روی می‌آورند.
5_ خطر خودکشی
مطالعه‌ای در نشریه Journal of Traumatic Stress منتشر شد که نشان می‌داد افراد مبتلا به PTSD، در مقایسه با افرادی که به این اختلال مبتلا نیستند، بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند.
عوامل خطر PTSD چه هستند؟
هیچ راهی برای پیش‌بینی اینکه متوجه شویم چه کسی بعد از یک رویداد استرس‌زا دچار PTSD می‌شود، وجود ندارد؛ اما معمولاً کسانی که این اتفاقات را تجربه می‌کنند، در معرض اختلال اضطراب بعد از سانحه هستند:
- انواع تروما به‌ویژه جنگ نظامی یا تجاوز جنسی
- تروما در دوران کودکی
- ترس، ناامیدی یا وحشت شدید در زمان بروز اتفاق ناگوار
- آسیب دیدن از یک اتفاق ناگوار
- عدم دریافت حمایت اجتماعی بعد از تجربه یک اتفاق ناگوار
- ترومای طولانی‌مدت و مداوم
- مصرف مواد
PTSD چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متأسفانه آزمایش دقیقاً مشخصی برای تشخیص اختلال پس از سانحه وجود ندارد (البته پزشک ممکن است برای شما آزمایش خون تجویز کند که در ادامه درباره آن صحبت می‌کنیم)؛ برای همین، پزشکان معمولاً با سؤال پرسیدن در مورد موضوعات مختلف مثل علائم، تاریخچه پزشکی و نحوه قرارگیری در برابر تروماها، این اختلال را در شما تشخیص می‌دهند.
شاید صحبت کردن درباره یک تروما دشوار باشد؛ بنابراین پیشنهاد می‌دهیم که یکی از نزدیکان‌تان را برای توضیح شرایط و ارائه جزئیات نزد پزشک ببرید تا نیازی به‌مرور اتفاقات تلخ زندگی‌تان توسط خودتان نباشد.
پزشک با توجه به معیارهای راهنمای تشخیصی و آمار اختلالات روانی (DSM-5) انجمن روانشناسی آمریکا، شرایط شما را بررسی می‌کند و اختلال را تشخیص می‌دهد.
برای اینکه پزشک مطمئن شود که شما به PTSD مبتلا هستید، باید حداقل یک ماه این علائم را داشته باشید:
- حداقل یک علامت intrusion
- حداقل یک علامت avoidance
- حداقل 2 علامت thinking and mood
- حداقل 2 علامت arousal and reactivity
نکته: این علائم را در ابتدای مطلب بررسی کردیم.
پزشک همچنین احتمال دارد که یک معاینه فیزیکی نیز انجام دهد. او همچنین شاید بخواهد برای شما برخی آزمایش‌هایی مثل آزمایش خون تجویز کند تا متوجه شود آیا شرایط فیزیکی شما منجر به بروز برخی علائم شده‌اند یا نه.
پزشکان معمولاً از تست‌های روانشناسی مانند PCL-5 یا CAPS-5 نیز برای تشخیص PTSD استفاده می‌کنند:
- PCL-5 شامل 20 سؤال می‌شود که شدت اختلال را اندازه‌گیری می‌کند.
- CAPS-5 نیز به‌عنوان یک مصاحبه ساختاریافته، توسط پزشک برای ارزیابی شدت علائم برگزار می‌شود.
چگونه بفهمم PTSD دارم؟
هر چند توصیه ما مراجعه به پزشک برای تشخیص PTSD است، اما خودتان نیز می‌توانید با پاسخ به برخی سؤالات، این اختلال را تا حدودی تشخیص دهید:
- آیا دائماً به تروما فکر می‌کنم؟
- آیا تروما به‌شکل فلش‌بک دوباره برایم تداعی می‌شود؟
- آیا در مورد تروما، کابوس هم می‌بینم؟
- آیا از قرار گرفتن در معرض موقعیت‌ها یا از ارتباط با افرادی که آن تروما را برایم زنده می‌کنند، پرهیز می‌کنم؟
- آیا برخی مواقع دچار بی‌حسی و کرختی می‌شوم؟
- آیا بی‌دلیل اضطراب دارم؟
- آیا دائماً منتظر بروز اتفاقات ناگوار در زندگی‌ام هستم؟
- آیا احساس ناامنی می‌کنم؟
- آیا تحریک‌پذیر شده‌ام؟ مثلاً ناگهان عصبانی می‌شوم یا گریه می‌کنم؟
- آیا می‌توانم با دیگران به راحتی کنار بیایم؟
- آیا حس افسردگی یا خستگی دارم؟
توجه داشته باشید که بعد از گذشته 1 ماه، اگر همچنان پاسخ‌تان به این سؤالات مثبت بود، احتمال اینکه به اختلال PTSD مبتلا شده باشید، زیاد است؛ بنابراین باید برای درمان حرفه‌ای‌تر، به‌سراغ پزشک بروید.
درمان اختلال استرس پس از سانحه چگونه است؟
درمان اختلال PTSD به 2 روش امکان‌پذیر است که آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
1_ روان‌درمانی
پزشکان معمولاً از طریق جلسات درمان شناختی-رفتاری (CBT) اقدام به درمان اختلال پس از سانحه در مراجعان خود می‌کنند. این جلسات، توسط پزشکی متخصص و دارای مجوز برگزار می‌شوند. شما می‌توانید به تنهایی یا همراه با یکی از نزدیکان‌تان در این جلسات شرکت کنید.
اشکال مختلفی از CBT برای درمان اختلال پس از سانحه وجود دارد که آن‌ها را در این جدول بررسی می‌کنیم:
| نوع درمان | تعریف | مزیت‌ها |
| درمان پردازش شناختی | تغییر احساسات منفی دردناک و باورهای ناشی از تروما | مواجه شدن با خاطرات و احساسات آزاردهنده |
| درمان حساس‌سازی و پردازش حرکتی چشم (EMDR) | حرکت دادن چشم‌ها به‌شیوه‌ای خاص در زمان پردازش خاطرات آسیب‌زا | بهبودی از تجربیات آزاردهنده زندگی و روشی جدید برای درمان |
| گروه‌درمانی | تشویق بازماندگان به اشتراک‌گذاری تجربیات در یک محیط راحت و بدون قضاوت | تقویت احساس همبستگی و دریافت حمایت اجتماعی |
| درمان مواجهه طولانی‌مدت | تجسم مداوم تروما و مواجهه تدریجی با محرک‌های علائم به‌شیوه‌ای امن | در دست گرفتن کنترل احساس ترس |
| CBT متمرکز بر تروما | شناسایی الگوهای تفکر مشکل‌ساز و یادگیری نحوه پاسخ بدن به استرس و تروما | یادگیری مهارت‌های مدیریت علائم |
2_ دارودرمانی
با اینکه تا به الان هیچ دارویی برای درمان PTSD از طرف اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تایید نشده است، اما پزشکان معمولاً برخی داروها را برای مراجعه‌کننده‌های خود تجویز می‌کنند که آن‌ها را در اینجا معرفی می‌کنیم:
| نام گروه دارویی | نام داروها |
| داروهای ضد افسردگی | مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRIs) |
| داروهای ضد اضطراب | بنزودیازپین‌ها (مانند لورازپام و کلونازپام) |
| داروی تثبیت‌کننده‌های خلق و خو | قرص لاموتریژین |
| آنتی سایکوتیک‌های نسل دوم | ریسپریدون و اولانزاپین |
معمولاً پزشکان برای مراجعه‌کننده‌ها پرازوسین هم تجویز می‌کنند. پرازوسین به‌عنوان یک داروی فشار خون، کابوس‌ها را کاهش می‌دهد و به بهبود خواب شما کمک می‌کند.
نکته مهم: مصرف داروها را فقط زیر نظر پزشک توصیه می‌کنیم. فراموش نکنید که برخی داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
نحوه مدیریت اختلال استرس پس از سانحه
راهکارهای مختلفی برای مدیریت استرس پس از سانحه وجود دارد که برخی از آن‌ها را در اینجا بررسی می‌کنیم:
1_ ورزش
ورزش با آزادسازی اندروفین‌ها در بدن، باعث ایجاد احساس بهتری در شما می‌شود. ورزش می‌تواند شدت اضطراب را کاهش دهد و انرژی‌های منفی را نیز از بین ببرد.
برای مدیریت PTSD، ورزش‌هایی مثل یوگا، پیاده‌روی، دویدن یا شنا به شما پیشنهاد می‌شوند.
2_ مدیتیشن
یک روش مؤثر برای آرامش ذهنی، مدیتیشن است که در آن کافیست محلی آرام را بیابید و سپس بنشینید یا دراز بکشید. حالا به نفس‌های‌تان توجه کنید و اگر خاطرات و احساسات دردناک به‌سراغ‌تان می‌آیند، بدون قضاوت، فقط تماشاگر آن‌ها باشید.
در این زمان می‌توانید لحظات خوشایند یا تصاویری از مکان‌های آرام را متصور شوید تا آرام بیشتری برایتان به ارمغان آورند.
در انتها، توجه خود را به محیط اطراف‌تان بازگردانید و با باز کردن چشم‌ها و کشیدن نفس عمیق، از حالت مدیتیشن خارج شوید.
3_ نوشتن
با تکنیک نوشتن می‌توانید احساسات و تجربیات خود را پردازش کنید و به درک بهتری از وقایع برسید. با استفاده از این تکنیک، به‌مرور زمان امکان سازماندهی احساسات و کاهش بار عاطفی افکار و خاطرات خود را خواهید داشت.
4_ پیوستن به گروه‌های حمایتی
گروه‌های حمایتی که در کلینیک‌های روانشناسی، مراکز اجتماعی محلی یا کتابخانه‌ها برای افراد مبتلا به PTSD برگزار می‌شوند، فرصتی مناسب برای شما هستند تا با کسانی که تجربیات مشابهی داشتند، صحبت کنید و احساسات خود را بدون قضاوت، بروز دهید.
5_ درخواست حمایت از دیگران
از نزدیکان و دوستان خود بخواهید تا احساس امنیت و آرامش روانی بیشتری برایتان به ارمغان آورند. دریافت حمایت عاطفی از دوستان و عزیزان در دوره درمان بسیار مهم است. گاهی فقط گوش شنوا بودن یا سفر رفتن، می‌تواند حس خوبی درون‌تان ایجاد کند.
نکته: اگر چنین حمایتی از اطرافیان خود ندارید، از یک مشاور کمک بگیرید.
6_ عمل کردن
عمل کنید؛ حتی اگر احساس ترس زیادی دارید! شما باید به‌مرور با کمک پزشک از دایره امنی که برای خود ساخته‌اید، خارج شوید و به زندگی عادی برگردید. در این مدت باید کاملاً زیر نظر پزشک باشید و مطابق با دستورات او پیش بروید تا مبادا اوضاع بدتر شود.
7_ کمک به دیگران
کمک کردن به دیگران، به‌خصوص وقتی که افراد اتفاقی ناگوار را پشت سر گذاشته‌اند، به شما در فرآیند درمان بیشتر کمک می‌کند. این کار احساس رضایت و آرامش‌تان را افزایش می‌دهد و به بهبود وضعیت روانی‌تان کمک خواهد کرد.
البته اگر با کمک به دیگران، صرفاً به یاد خاطرات بد گذشته می‌افتید و احساس مثبتی از آن نمی‌گیرید، این کار را به آینده موکول کنید.
8_ افتخار به عملکرد خود
به عملکرد خود افتخار کنید. اینکه در مواجهه با خطر، یاد گرفته‌اید که چه عملکردی داشته باشید، بسیار ارزشمند است! بنابراین باید نسبت به اقدامات خود، احساس به‌وجود آورید. این کار می‌تواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد و به شما کمک کند تا از تجربیات خود درس بگیرید و در آینده، به‌شیوه بهتری با چالش‌ها مواجه شوید.
9_ گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش
یکی دیگر از راه‌های مدیریت اختلال استرس پس از سانحه، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش است. این موسیقی‌ها، با ملودی‌های ملایم و ریتم‌های آرام، به شما در فاصله گرفتن از تنش‌های روزمره و ایجاد احساس راحتی بیشتر، کمک می‌کنند. موسیقی‌ها حتی گاهی ابزاری برای بیان احساسات و کنار آمدن بهتر با شرایط هستند. شما می‌توانید هر روز زمانی را برای گوش دادن به این موسیقی‌ها اختصاص دهید و با افزایش کیفیت زندگی، آرامش بیشتری هم به‌دست آورید.
کلام آخر
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که می‌تواند در برهه‌ای زمان و در صورت تجربه اتفاق آسیب‌زا، درون‌تان ایجاد شود. در صورت ابتلا به این اختلال، حتماً سریعاً موضوع را با یک روان‌درمانگر CBT در میان بگذارید. روان‌درمانگر با کلاس‌های درمانی مختلفی، دارو درمانی یا تجویز برخی فعالیت‌های مدیریتی، به شما در درمان اختلال پس از سانحه کمک خواهد کرد.
منبع:
