اختلال نقص توجه یا ADHD یک اختلال بسیار فراگیر و شایع میان افراد این دوره و زمانه است. در گذشته، این اختلال مختص کودکان بود. در سال‌های اخیر، بیشتر بیماران ADHD، بزرگسالانی بین سنین 20 تا 50 سال هستند که سابقه بروز این علائم را در سنین پایین نداشته‌اند. علائم بیش فعالی در بزرگسالان بسیار شدیدتر از کودکان است و زندگی را مختل می‌کند.
بیش فعالی چیست؟
باتوجه‌به فراگیری اینترنت و پراکندگی مطالب روانشناسی در فضای مجازی، “ADHD چیست؟” سوال خیلی‌ها است. به زبان ساده، ADHD مخفف اختلال نقص توجه/بیش فعالی است. این اختلال، در دسته اختلالات عصبی – رشدی قرار میگیرد و اغلب در کودکان تشخیص داده می‌شود؛ البته در طی سال‌های اخیر بین بزرگسالان نیز فراگیر شده است.
ویژگی‌های کلیدی ADHD عبارت‌اند از بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری. فرد مبتلا ممکن است یک یا تعدادی از این علائم را به صورت ذهنی یا فیزیکی تجربه کند. علائم بیش فعالی در بزرگسالان حتی در مراحل اولیه، بسیار شدید خواهند بود؛ در حدی که روند عادی زندگی شخص مختل می‌شود.
علت دقیق ADHD هنوز به طور کامل شناخته نشده است؛ اما به باور پژوهشگران، عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی در بروز و شدت‌گرفتن این اختلال نقش دارند. باتوجه به ناشناخته بودن منشا این اختلال، تشخیص و درمان ADHD بسیار دشوار است و یک وضعیت مادام‌العمر به شما می‌رود. در حال حاضر، علائم بیش فعالی در بزرگسالان با دارو و روان‌درمانی منظم کنترل‌پذیر است. (منبع)
علائم بیش فعالی در بزرگسالان
علائم ADHD در بزرگسالان تقریبا مشابه علائم ADHD در کودکان خواهد بود، اما اختلاف نظرهای زیادی در این مورد وجود دارد. تشخیص این اختلال با درنظرگرفتن لیست علائم مشترک بین بزرگسالان و کودکان، به دو علت بسیار مشکل است:
- بیشتر علائم ADHD مشابه علائم سایر اختلالات مانند افسردگی و اضطراب هستند،
- اکثر علائم این اختلال در دسته رفتارهای طبیعی انسانی قرار می‌گیرند.
بنابراین، بررسی علائم و تشخیص ADHD کار پیچیده و حساسی محسوب می‌شود و حتی روان‌شناسان خبره نیز در این مورد احتیاط می‌کنند. قبل از هرگونه اقدام و نتیجه‌گیری، حتما با پزشک مشورت کنید. (منبع)
به گفته دکتر Michael Manos، متخصص رفتارشناسی کودکان مبتلا به ADHD، برای تشخیص علائم بیش فعالی در بزرگسالان، 18 رفتار در آنها بررسی می‌شود؛ 9 مورد مربوط به بی‌توجهی و 9 مورد مربوط به بیش فعالی. (منبع)
الف) علائم مربوط به بی توجهی
به‌طورکلی، دو نوع توجه وجود دارد:
توجه خودکار: فرض کنید در خانه هستید و ناگهان، نگاهتان از پنجره به بیرون می‌افتد. هوا آفتابی و مطلوب است و همه‌جا در سکوت به سر می‌برد. در این حال، احتمالا اولین فکری که به سرتان می‌زند، بیرون رفتن و لذت‌بردن از این هوای عالی خواهد بود. در این شرایط، شما یک واکنش نرمال داشته‌اید که حاصل توجه خودکار شما به یک مسئله یا موقعیت بوده است.
توجه هدایت شده: شرایط مثال قبل را در نظر بگیرید، با این تفاوت که روز بعد، امتحان دارید و باید برای آن مطالعه کنید. بنابراین، شما امتحان خود را در اولویت قرار می‌دهید و مغزتان را مجبور می‌کنید به‌جای تمرکز روی بیرون رفتن، بر مباحث درسی تمرکز کند. در این شرایط، شما طی یک تصمیم عاقلانه، توجه خود را به سمت کار مهم‌تر هدایت کرده‌اید، حتی اگر برایتان ناخوشایند باشد.
دکتر Manos می‌گوید:
بزرگسالان دارای ADHD، در هدایت توجه خود به مسائل مهم با چالش مواجه می‌شوند. هدایت و نگهداری توجه به یک اولویت مهم برای این افراد بسیار دشوار است. آنها ترجیح می‌دهند به فعالیت‌هایی بپردازند که نیاز به توجه خودکار و بی‌زحمت داشته باشد. (منبع)
با در نظر گرفتن این موارد، علائم بیش فعالی در بزرگسالان را بررسی کنید و یک ارزیابی کلی از شرایط خود داشته باشید:
1. عدم توجه به جزئیات
این مورد ممکن است برای خیلی‌ها نرمال به نظر برسد، اما یک مشکل جدی است. به‌خاطرآوردن جزئیات خاص برای انجام‌دادن یک کار روتین و روزانه، یکی از علائم بیش فعالی در بزرگسالان است. به مثال‌های زیر توجه کنید:
- کلید یدکی ماشین در کشوی سمت راست میز است؛ اما شما هر بار کشوی سمت چپ را می‌گردید.
- با خواندن یک مطلب متوجه لپ کلام نشدید؛ زیرا تنها چشمتان را حرکت داده‌اید و بیشتر نکات مهم را جا انداخته‌اید.
- شما می‌دانید چطور باید یک برنامه را آپدیت کنید؛ اما هر بار روش انجام آن را می‌پرسید.
2. مشکل در انجام کارها و وظایف محول شده
شما زیاد از یک شاخه به شاخه دیگر می‌پرید. به عنوان مثال، شما باید برای امتحانات مطالعه کنید؛ اما در همان زمان باید چند پروژه مهم را تحویل دهید. یک شخص نرمال احتمالا برنامه‌ریزی می‌کند که برای هر کدام زمان مشخصی در نظر بگیرد؛ یکی را تمام کند، سپس سراغ بعدی برود.
اما به عنوان فردی که علائم بیش فعالی دارد، شما فکر می‌کنید چندوظیفگی یا (multitasking) یک فضیلت و موهبت الهی است! پس تلاش می‌کنید همه کارها را همزمان انجام دهید. در نهایت، شما شش پروژه باز دارید که فقط 40 درصد هرکدام تکمیل شده است؛ درصورتی‌که می‌توانستید با برنامه‌ریزی و متمرکز ماندن روی یک کار، حداقل 4 پروژه را به اتمام برسانید!
3. مشکل در گوش فرا دادن
احتمالا زمان صحبت با دیگران یا حضور در کلاس درس، صورتتان داد می‌زند که گوش نمی‌دهید! به‌عنوان یکی از علائم بیش فعالی در بزرگسالان، این دو حالت وجود دارد:
- یک کلمه یا یک حرکت طرف مقابل، شما را به یاد موضوعی دیگر انداخته و به‌راحتی فکرتان را درگیر کرده است،
- منتظر زمان مناسب برای قطع‌کردن حرف طرف مقابل و اظهارنظر هستید؛ بدون اینکه حتی گوش داده باشید.
ممکن است در این شرایط، بهانه شما عدم علاقه به موضوع در حال بحث باشد؛ یا اینکه کلا عادت ندارید به دیگران مجال حرف‌زدن بدهید! اگر این حالت‌ها ناشی از عدم علاقه به موضوع بحث، فرد مقابل یا ویژگی‌های شخصیتی شما نباشد، احتمالا درگیر ADHD هستید.
4. عدم پیگیری
آیا از آن دسته افرادی هستید که ددلاین پروژه‌ها، تولدها، سالگردها و تاریخ امتحانات را فراموش می‌کنید؟ آیا یادتان می‌رود که گاهی حال دوستانتان را بپرسید؟ آیا فراموش می‌کنید جواب پیام‌هایتان را بدهید؟ آیا به‌جای سیب و پرتقال و انار، فقط سیب و پرتقال می‌خرید؟ آیا کلا یادتان می‌رود کسی از شما خواسته بود برای یک مراسم مهم میوه بخرید؟!
در این شرایط، شما قصد بدی ندارید. اگر یادتان می‌رود برای مهمانی مهم امشب میوه بخرید، به این معنا نیست که برای مهمان‌ها یا شخصی که این وظیفه را به شما سپرده احترام قائل نیستید. اگر حال دوستانتان را نمی‌پرسید یا جوابشان را نمی‌دهید، به این معنا نیست که از آنها بیزارید؛ بلکه این از علائم بیش فعالی در بزرگسالان است.
شما با تمام وجود مایل به انجام این کارها هستید، اما انجامشان نمی‌دهید. نمی‌دانید چرا، چطور و چگونه یادتان رفت یا زمان را از دست دادید؛ فقط انجامش نمی‌دهید و نمی‌دانید چرا. این مشکل می‌تواند یکی از علائم ADHD در بزرگسالان باشد.
5. بی‌نظمی
بی‌نظمی ممکن است یکی دیگر از علائم مشترک و رایج بین افراد سالم و مبتلا باشد؛ اما اگر این مشکل به‌صورت دائم و همیشگی در زندگی شما وجود دارد و حس ناخوشایندی ایجاد می‌کند، احتمالا از علائم بیش فعالی در بزرگسالان است. در این صورت، شما بدون هیچ دلیل و منطقی، نظم را رعایت نمی‌کنید؛ کشوهایتان نامنظم‌اند، کمدتان در هم است و انگار در اتاقتان بمب ترکیده است! درعین‌حال، از این آشفتگی کلافه‌اید، خودتان را بابت آن سرزنش می‌کنید و معتقدید همین یک کشوی نامرتب، جلوی موفقیت شما را گرفته است!
6. اهمال کاری
تابه‌حال برایتان پیش‌آمده ساعت سه صبح، با استرس و خودسرزنشگری، در حال نوشتن گزارش کاری باشید که باید دو روز قبل تحویل می‌دادید؟ همین یک مثال کافی است. اگر در شرایط مشابهی برای تحویل پروژه‌های شغلی، مطالعه برای امتحان یا حتی از خواب بیدارشدن قرار گرفته‌اید، احتمالا ADHD دارید. اهمال‌کاری در ذات انسان است؛ اما اگر کار به جایی برسد که حتی ترس از دست دادن شغل یا حذف‌شدن کلاس دانشگاه شما را تکان ندهد، باید نگران شوید.
دکتر Manos در این مورد می‌گوید:
اهمال کاری به معنای اجتناب فرد در استفاده از توجه هدایت شده است. بزرگسالان مبتلا به ADHD تمایل زیادی به پشت‌گوش‌انداختن کارهایی دارند که شکل وظیفه به خود گرفته‌اند و چالش‌برانگیز هستند.
- بیشتر بخوانید: اهمال کاری چیست
- بیشتر بخوانید: درمان اهمال کاری
7. گم کردن مکرر وسایل
گم‌کردن وسایل روتین و روزمره مانند کلید ماشین یا جاگذاشتن وسیله مهمی مانند تلفن همراه، از علائم بیش فعالی در بزرگسالان است. شما احتمالا می‌توانید برای هر چیزی جای مشخص تعیین کنید؛ مثلا کلیدتان همیشه روی اپن آشپزخانه باشد یا تلفن همراه را روی میز تحریر بگذارید. اما احتمالا تا یک ساعت آینده یادتان می‌رود چنین چیزهایی را تعیین کرده بودید!
8. حواس پرتی شدید
تابه‌حال به رفتار گربه‌ها دقت کرده‌اید؟ مهم نیست در حال انجام چه کاری باشند، اگر یک نخ را تکان دهید همه چیز را رها می‌کنند تا بازی کنند! حواس‌پرتی که از علائم بیش فعالی در بزرگسالان باشد، مشابه همین رفتار است. احتمال دارد وسط مکالمه، جلسه یا تماشای یک فیلم، یک نفر از کنارتان رد شود یا تلفن همراهتان یک صدای کوتاه تولید کند. به همین سادگی، حواستان پرت می‌شود؛ کاملا فراموش می‌کنید در حال تماشای چه چیزی بودید و درمورد چه حرف می‌زدید!
در برخی موارد، ممکن است در زمان کتابخواندن، ناگهان به خودتان بیایید و ببینید از 5 صفحه گذشته هیچ‌چیزی به‌خاطر ندارید! یعنی در حدی حواس‌پرتید که حتی یادتان نمی‌آید چه چیزی حواستان را پرت کرد و به چه چیزی فکر می‌کردید! این مورد از علائم بیش فعالی در بزرگسالان می‌تواند باعث بروز نگرانی‌های جدی در فرد و اضطراب شدید شود.
- بیشتر بخوانید: علائم بیش فعالی در دختران
- بیشتر بخوانید: ویتامین ها و مکمل ها برای بیش فعالی
- بیشتر بخوانید: بیش فعالی تا چه سنی ادامه دارد؟
9. فراموش‌کاری
در بیشتر موارد، فراموش‌کاری غیرطبیعی نیست؛ شاید درس استاد، زمان ملاقات‌ها، کارهای خانه یا جزئیات یک داستان قدیمی را فراموش کنید که قابل بخشش است. اما اگر دائماً توصیه‌های رئیستان، درخواست‌های دوستانتان یا مشکلات نزدیکانتان را فراموش می‌کنید، باید کمی‌نگران باشید. فراموش‌کردن این مسائل مهم عواقب جدی در روابط کاری و عاطفی خواهد داشت؛ به‌عنوان‌مثال، اگر فراموش کنید رئیستان درمورد فلان قرارداد مهم چه نظری دارد، احتمالا کارتان را از دست می‌دهید!
دکتر Manos در این مورد می‌گوید:
همه افراد دچار فراموش‌کاری می‌شوند؛ اگر این فراموش‌کاری مزمن شود و عواقب خطرناکی برای فرد داشته باشد، احتمالا نشانه ADHD است. اما فراموش‌کاری منجر به بروز ADHD در بزرگسالان نخواهد شد. (منبع)
ب) علائم مربوط به بیش فعالی
تشخیص نشانه های بیش فعالی در بزرگسالان بسیار سخت‌تر از کودکان است. هنگامی که یک کودک، در یک محیط ناخوشایند قرار میگیرد، شما به‌راحتی از رفتارها و واکنش‌های صادقانه‌اش متوجه احساسات او می‌شوید؛ اما درمورد یک بزرگسال، این مسئله بسیار متفاوت است. رفتارهای بیش‌فعالانه یک بزرگسال ممکن است به شخصیت او، نوع کارش، کلیشه‌های جنسیتی و سیاست‌های رفتاری نسبت داده شوند. در ادامه به علائم بیش فعالی در بزرگسالان پرداخته‌ایم:
1. بی‌قراری
یکی از مهم‌ترین علائم بیش فعالی در بزرگسالان بی‌قراری فیزیکی محسوب می‌شود. این بی‌قراری ممکن است به شکل‌های زیر خود را نشان دهد:
- پرش چشم و نگاه‌کردن به اطراف
- نقاشی کشیدن
- یادداشت‌برداری
- سرگرم‌شدن با تلفن همراه
- جویدن ناخن
- حرکت یا ضربه به پاها
- ضرب‌گرفتن روی میز
2. ناتوانی در نشستن
بزرگسال مبتلا به ADHD به‌گونه‌ای از نشستن اجتناب می‌کند که انگار روی صندلی‌شان میخ گذاشته‌اند! شنیده‌اید می‌گویند 25 دقیقه کار کن و 5 دقیقه استراحت؟ خب، آنها 5 دقیقه کار می‌کنند و 25 دقیقه راه می‌روند! این مورد از علائم بیش فعالی در بزرگسالان، باعث می‌شود شخص تمرکزش را برای انجام کار از دست دهد. ضمن آن‌که این مسئله در موقعیت‌های رسمی و مهم مثل جلسات کاری یا امتحان، برای فرد مشکل‌ساز خواهد شد.
- بیشتر بخوانید: نقش تغذیه در بیش فعالی
- بیشتر بخوانید: علائم بیش فعالی در کودکان زیر دو سال
- بیشتر بخوانید: تأثیرات بیش فعالی و تأخیر کلامی در زندگی
3. آشفتگی مزمن
بی‌قراری، راه‌رفتن و ننشستن، همگی زیر مجموعه‌ی آشفتگی مزمن هستند؛ با این تفاوت که آشفتگی مزمن بسیار شدیدتر است و تقریبا در تمام موقعیت‌ها همراه فرد خواهد بود. مشکلاتی مانند بی‌قراری و دائم در حرکت بودن، معمولا در موقعیت‌هایی به سراغ شخص می‌آیند که او در حال انجام فعالیت‌های ناخوشایند باشد؛ مانند کارکردن، درس‌خواندن یا صحبت با شخصی که از او متنفر است!
آشفتگی مزمن یکی از بارزترین علائم بیش فعالی در بزرگسالان است و تقریبا همیشه همراه بزرگسال مبتلا به ADHD خواهد بود؛ حتی اگر در حال انجام فعالیت‌های خوشایند یا استراحت باشد. باتوجه‌به رابطه ADHD و سیگار کشیدن، مصرف دخانیات هم به آشفتگی مزمن فرد دامن خواهد زد.
4. ناتوانی در انجام فعالیت هایی با ریتم آرام
به زبان ساده، بزرگسال دارای ADHD عجول و به طرز کودکانه‌ای، بی‌صبر است. به‌عنوان‌مثال، شخص دارای ADHD نمی‌تواند به تماشای یک فیلم طولانی بنشیند؛ حالا هر چه‌قدر هم که آن فیلم جایزه برده باشد! به همین ترتیب، به‌عنوان یکی از علائم بیش فعالی در بزرگسالان، انجام فعالیت‌های انفرادی و با ریتم آرام مانند کتابخواندن، مدیتیشن و حتی به خواب‌رفتن برای آنها دشوار خواهد بود. جالب است بدانید رابطه بین ADHD و خواب هم یک سیکل معیوب است؛ چون ADHD دارید نمی‌خوابید و نمی‌خوابید چون ADHD دارید!
5. داشتن کارهای زیاد برای انجام‌دادن
این یک نکته مثبت نیست! بزرگسال دارای ADHD در بازه‌های زمانی خاصی بسیار پر انرژی می‌شود. شروع به چندوظیفگی می‌کند و یک برنامه سنگین و پر و پیمان برای روزش می‌نویسد و هر لحظه را با کاری پر می‌کند. برنامه‌ریزی کار بدی نیست؛ اما مشکل از جایی شروع می‌شود که همزمان چند وظیفه‌ی دشوار برای خود تعریف کنید و انتظار داشته باشید از پس آن بربیایید!
چنین رفتاری در یک بزرگسال ADHD معمولا به دلیل حس گناه ناشی از اهمال‌کاری‌های گذشته است. با اضافه‌کردن کمال‌گرایی به این ترکیب، چنان آشی برای خود می‌پزند که یک وجب روغن رویش باشد! جالب است بدانید تقریبا صفر درصد مبتلایان، قادر به انجام 10 درصد از این برنامه‌ریزی‌ها هستند. بیشتر آنها دوباره دچار اهمال‌کاری، خودسرزنشگری، ناامیدی و عصبانیت می‌شوند و این سیکل دوباره تکرار می‌شود.
6. زیاد صحبت کردن
یک مغز آشفته درگیر ADHD، بسیار سریع‌تر از یک مغز نرمال کار پردازش را انجام می‌دهد. این یک تعریف نیست؛ بلکه یک مشکل است. به لطف این پردازش سریع، نه‌تنها افراد بیشتر نکات مهم را فراموش می‌کنند، بلکه بسیار سریع صحبت می‌کنند؛ یعنی یکی از علائم بیش فعالی در بزرگسالان، بالابودن سرعت تولید محتوا در مغز آنها نسبت به سرعت بیان است.
این مشکل در دراز مدت منجر به بروز مشکلات گفتاری مانند لکنت، فراموش‌کردن تلفظ کلمات و جابه‌جاکردن حروف یک کلمه خواهد شد. علاوه‌بر‌این، زیاد صحبت‌کردن باعث می‌شود فرد نابه‌جا یا بیش از حد در مورد یک مسئله صحبت کند. این موارد احترام فرد را کم می‌کند و حضور در جمع برای شخص دشوار خواهد شد.
7. مشکلات گفتاری
علاوه بر مواردی که قبل‌تر بیان شد، یکی از عوارض زیاد و سریع صحبت‌کردن، بروز مشکلات گفتاری در فرد است. در موارد حاد، شخص فراموش می‌کند جمله‌هایش را کامل کند و نتیجه حرف‌هایش چیزی جز چند کلمه نامعلوم نخواهد بود. بزرگسال دارای ADHD معمولا با واکنش‌های دیگران متوجه این عارضه می‌شود که بسیار برای او خجالت‌آور خواهد بود.
8. دشواری در صف ایستادن
در صف ایستادن هم یکی دیگر از علائم بیش‌فعالی در بزرگسالان است؛ در ترافیک گیرکردن که دیگر حکم فاجعه را برایشان دارد. این مورد، معمولا ناشی از بی‌قراری و آشفتگی مزمن است که در آن، فرد انتظار دارد همه کارها سریع انجام شوند و طاقت ایجاد وقفه را ندارد.
- بیشتر بخوانید: درمان بیش فعالی در بزرگسالان
- بیشتر بخوانید: درمان خانگی بیش فعالی در کودکان
9. اقدامات تکانشی
همان‌طور که گفته شد، مغز ای دی اچ دی بسیار سریع پردازش می‌کند؛ این باعث می‌شود فرد مبتلا، حرکات و رفتارهای تکانشی و بدون فکر داشته باشد:
- باز کردن در اتاق افراد بدون اجازه
- نظر دادن بدون اجازه
- پریدن وسط صحبت دیگران
- به کرسی نشاندن حرف خودشان در انتهای هر بحث
- صحبت بدون در نظر گرفتن احساسات طرف مقابل و میزان جدیت موقعیت
این مسائل می‌توانند منجر به واکنش شدید دیگران در محیط‌های کاری یا خانوادگی شوند که نتیجه‌ای جز عصبانیت و شرمندگی برای فرد نخواهد داشت.(منبع)
تاثیر علائم بیش فعالی در بزرگسالان بر زندگی شخصی و کاری
یک بزرگسال بیش فعال تمام علائمی که بالاتر بررسی کردیم را به صورت‌های مختلف تجربه خواهد کرد. این علائم موجب پایین آمدن عملکرد کاری فرد، به‌هم‌خوردن روابط او و عدم اعتماد دیگران خواهد شد. در نتیجه مسیر پیشرفت او در زندگی ناهموارتر از دیگران خواهد بود و بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به انواع اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب خواهد شد.
بیش فعالی عموما به‌عنوان یک اختلال منحصر به کودکان در نظر گرفته می‌شود که تا مدت‌ها در بزرگسالان به رسمیت شناخته نمی‌شد. ازاین‌رو، با وجود مشاهده انواع علائم بیش فعالی در بزرگسالان، تا به امروز بسیاری از آنها از ابتلا به ADHD آگاه نیستند؛ تنها می‌دانند انجام برخی کارها که دیگران به‌سادگی از پسشان برمی‌آیند، برای آنها بسیار دشوار و چالش‌برانگیز است. (منبع: MayoClinic)
علائم بیش فعالی در بزرگسالان به طرق زیر زندگی آن را مختل خواهد کرد:
- بزرگسالان مبتلا به ADHD در تعیین محدودیت برای رفتارهای خود به مشکل می‌خوردند؛ بنابراین دچار مشکلاتی مانند بیش از حد صمیمی شدن با دیگران، مصرف بیش از حد الکل یا دخانیات، خرج‌کردن بیجا و اختلالات خوردن خواهند شد.
- یکی از علائم بیش فعالی در بزرگسالان، استرس مزمن است؛ یعنی استرس شدیدی که لحظه‌ای شما را رها نمی‌کند و کم‌کم از یک مشکل ذهنی، به یک مشکل جسمی تبدیل می‌شود. بزرگسالان بیش فعالی معمولا دچار تنش و درد عضلانی، مشکلات تنفسی، مشکلات قلبی، مشکل در کنترل قند خون و مشکلات گوارشی خواهند شد که همگی ناشی از استرس هستند.
- علائم بیش فعالی در بزرگسالان کارکردن در فضاهای سنتی، مانند ادارات را بسیار دشوار خواهد کرد؛ افراد بیش‌فعال نمی‌توانند باتوجه‌به چارچوب‌ها و دستورالعمل‌های مشخص شده کار کنند یا در زمان تعیین شده به کاری رسیدگی کنند.
علت ابتلا به ADHD در بزرگسالان
دلایل مختلفی برای بیماری ای دی اچ دی در بزرگسالان وجود دارد که آنها را در این جدول بررسی می‌کنیم:
| علت | توضیحات |
| ژنتیک | اگر یکی از اعضای خانواده سابقه ADHD داشته باشد، احتمال ابتلای فرد به این بیماری وجود دارد. |
| اختلالات شیمیایی مغز | ممکن است در سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل دوپامین در مغز تغییراتی به‌وجود بیاید. |
| مشکلات خواب | انواع مشکلات خواب از جمله آپنه خواب باعث ابتلا به ADHD می‌شوند؛ چون مغز برای پردازش و تمرکز نیاز به خواب دارد. |
| مصرف مواد | مواد مخدر با تأثیر منفی بر سیستم عصبی مرکزی و اختلال در عملکرد مغز موجب ابتلا به ADHD می‌شوند. |
| تجربیات دوران کودکی | تجربیات استرس‌زا یا آسیب‌های فیزیکی مثل ضربه‌خوردن سر در دوران کودکی از جمله مهم‌ترین علل ابتلا به ADHD هستند. |
| نقص در رشد مغز | قسمت پیش‌پیشانی مغز که وظیفه کنترل توجه و رفتار را بر عهده دارد، ممکن است در افراد مبتلا به ADHD به‌خوبی رشد نکرده باشد. |
| اختلالات هورمونی | ایجاد اختلالات هورمونی در دوران بلوغ یا مراحل مختلف زندگی باعث تغییر عملکرد مغز و افزایش علائم ای دی اچ دی در بزرگسالان می‌شوند. |
| عوامل محیطی | عوامل محیطی و شرایط زندگی ناپایدار، سطح استرس و اضطراب را افزایش می‌دهند و زمینه ابتلا به ADHD را به‌وجود می‌آورند. |
ما در یک مقاله در مورد اینکه علت بیش فعالی چیست؟، بیشتر صحبت کرده‌ایم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
آیا من ADHD دارم؟
دکتر Manos می‌گوید:
اگر زندگی شما مختل نشده باشد، پس دچار “اختلال“ نیستید! (منبع)
توجه داشته باشید بسیاری از رفتارها و علائم بررسی شده، در دسته رفتارهای انسانی قرار می‌گیرند یا ناشی از سایر اختلال‌ها هستند؛ مانند اهمال‌کاری، بی‌حوصلگی، خستگی، مصرف دخانیات و غیره. روانشناس تنها شخصی است که می‌تواند به طور قطعی این بیماری را در شما تشخیص دهد؛ اما اگر به هر دلیلی در حال حاضر به یک پزشک دسترسی ندارید، به این سوالات پاسخ دهید:
- آیا این علائم از کودکی در شما ظاهر شدند یا اخیراً به آنها دچار شدید؟
- آیا این علائم در طول زمان شدیدتر شده‌اند؟
- آیا شما دچار سایر اختلالات، مانند افسردگی، اضطراب یا مشکلات خواب هستید؟
- آیا اخیرا آسیب‌های روحی خاصی را تجربه کرده‌اید؟ (ازدست‌دادن نزدیکان، قطع ارتباط، ازدست‌دادن شغل و غیره)
- آیا این علائم روند عادی زندگی شما را مختل کرده‌اند؟ (روابط عاطفی یا کاری شما تحت‌تاثیر این علائم قرار گرفته است؟) (منبع)
به گفته دکتر Manos، بیشتر از 2.5 درصد از کل بزرگسالان در جهان و بیش از 4.4 درصد از بزرگسالان ساکن ایالات متحده دچار ADHD هستند؛ اما بیشتر آنها به طور همزمان با اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند که تشخیص ADHD را بسیار دشوار می‌کند. ایشان معتقدند تشخیص این اختلال در بزرگسالان بسیار مهم است؛ زیرا با بی‌توجهی به ADHD و تشدید آن، فرد مستعد ابتلا به سایر اختلالات روانشناختی خواهد شد.
با پاسخ به سوالات مطرح شده، می‌توانید به یک نتیجه‌گیری کلی درمورد شدت این علائم برسید. رابطه بین سربازی و ADHD و سایر موقعیت‌های مهم در زندگی فرد بسیار حیاتی است. درصورتی که پاسخ شما به بیشتر سوال‌ها مثبت بود، حتما با یک پزشک در این مورد مشورت کنید.
نحوه تشخیص ADHD چگونه است؟
شما می‌توانید از 3 روش نسبت به تشخیص اختلال adhd در بزرگسالان و کودکان اقدام کنید که عبارت هستند از:
1_ مراجعه به روانشناس
روانشناسها با گذراندن دوره‌های آموزشی و بررسی اختلالات مختلف روانی با بررسی سوابق بیمار و نشانه‌ها می‌توانند در تشخیص و درمان بیماری ای دی اچ دی در بزرگسالان و کودکان به شما کمک کنند. آنها طی جلسه‌های روانشناسی مختلف با پرسیدن سؤالاتی و بررسی حالات بیمار این اختلال را تأیید یا رد می‌کنند.
روانشناسها ممکن است که با تکنیک درمان شناختی رفتاری بیش فعالی اقدام به درمان ADHD در مراجعین کنند. ما در یک مقاله در مورد این روش درمانی بیشتر صحبت کرده‌ایم.
- بیشتر بخوانید: تست ADHD
2_ تست‌های حضوری در کلینیک‌های روانپزشکی
گاهی اوقات روانشناسها از روی سوابق یا حالات بیمار نمی‌توانند ADHD را در وی تشخیص دهند که در این صورت انجام تست‌های حضوری در کلینیک‌های روانپزشکی را برای او تجویز می‌کنند. در این جدول انواع تست‌های حضوری در کلینیک‌های روانپزشکی به‌همراه توضیحات آن را بررسی می‌کنیم:
| نام تست | توضیحات |
| IVA-2 | این تست در دامنه سنی 6 تا 96 سال با ارزیابی سطح توجه از لحاظ دیداری و شنیداری انجام می‌شود. IVA-2 مبتنی بر کامپیوتر است و با احتمال بالای 95 درصد می‌تواند این اختلال را در فرد تشخیص دهد. |
| نقشه مغزی (qEEG) | در این تست با بررسی نقشه مغزی (qEEG) بالابودن نسبت موج تتا به بتا در نقطه Cz بررسی می‌شود. |
| نمایه حسی 2 یا Sensory Profile 2 | این پرسشنامه را والدین پر می‌کنند. نمایه حسی 2 یا Sensory Profile 2 برای کودکان و نوجوانان تا سن 14 سالگی کاربرد دارد. این تست با بررسی حسی کودک و مقایسه آن با وضعیت معمولی، ADHD را تشخیص می‌دهد. این تست حواس را در حیطه‌های پردازش دیداری، شنیداری، لامسه، حرکتی و حس دهانی بررسی می‌کند. |
| ریهاکام یا RehaCom | این برنامه در زمینه توان‌بخشی شناختی طراحی شده است و در زمینه‌هایی مثل توجه و تمرکز یا حافظه و ادراک به درمان کمک می‌کند. از این نرم‌افزار برای بررسی وضعیت ADHD نیز استفاده می‌کنند. |
| CPT | یکی از آزمون‌ها برای تشخیص اختلال ADHD در کودکان CPT است. این آزمون توجه پایدار و توجه انتخابی را ارزیابی می‌کند. |
3_ تست آکادمی نادیا انتخابی
ما در آکادمی نادیا انتخابی یک پرسشنامه آنلاین برای علائم ای دی اچ دی در بزرگسالان قرار داده‌ایم. این تست شامل 26 سؤال مختلف می‌شود و وضعیت روحی و روانی شما را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کند. این تست به‌صورت آنلاین نیز اختلال ADHD را تشخیص می‌دهد.
شما می‌توانید با مراجعه به مقاله تست ADHD این آزمون را انجام دهید؛ البته توصیه می‌کنیم که برای بررسی‌های حرفه‌ای‌تر حتماً به یک روانشناس حاذق مراجعه کنید. روانشناس با تکنیک‌های درمانی مناسب به شما در روند درمان کمک می‌کند.
اینکه مدت زمان درمان بیش فعالی چقدر است؟، به روند درمان بستگی دارد؛ ما در یک مقاله در مورد این موضوع به‌طور کامل صحبت کرده‌ایم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
کلام آخر
علائم بیش فعالی در بزرگسالان معمولا نادیده گرفته می‌شوند. افراد اغلب تصور می‌کنند این رفتارها ناشی از نوع شخصیت یا شرایط کاری و خانوادگی آنها است. بزرگسال دارای ADHD زندگی نمی‌کند؛ بلکه جان می‌کَنَد تا کارهایی را انجام دهد که دیگران به‌سادگی از پسشان برمی‌آیند. یادتان باشد مهم انجام‌دادن کار نیست، بلکه لذت‌بردن از مسیر است؛ بنابراین اگر کوچک‌ترین شکی در ابتلا به این اختلال دارید، حتما با یک روانپزشک مشورت کنید.
منابع
- https://health.clevelandclinic.org/adhd-symptoms-in-adults
- https://www.nimh.nih.gov/health/publications/adhd-what-you-need-to-know
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/adult-adhd/symptoms-causes/syc-20350878
- https://www.nhs.uk/conditions/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/treatment/
4 پاسخ
مقاله خیلی آموزنده‌ای بود! ای دی اچ دی در بزرگسالان معمولاً نادیده گرفته می‌شه و خیلی خوبه که به این موضوع پرداخته شده. به نظر من اگه بیشتر در مورد چالش‌هایی که بزرگسالان با ADHD توی محیط کار یا زندگی اجتماعی دارن صحبت می‌کردی، مقاله خیلی کامل‌تر می‌شد. درمان ای دی اچ دی توی بزرگسالان نیاز به دقت بیشتری داره و این که راه‌های درمان برای این گروه سنی چطور متفاوت می‌تونه باشه، باید بیشتر توضیح داده بشه.
خیلی خوب بود که به درمان ای دی اچ دی در بزرگسالان پرداخته بودی.
مقاله خیلی خوب بود. در مورد درمان ای دی اچ دی برای بزرگسالان توضیحات مفیدی داده بودی.
مقاله مفید و جالبی بود. امیدوارم بیشتر به روش‌های درمان ADHD در بزرگسالان پرداخته بشه.