به نقل از وب‌سایت Verified Market Research، ارزش بازار اسباب بازی های ضد استرس در سال 2024 به 7.33 میلیارد دلار آمریکا رسید. انتظار می‌رود که ارزش بازار این اسباب بازی‌ها تا سال 2031 به 19.56 میلیارد دلار برسد. آمار دیگری توسط وب‌سایت Sensoryedge منتشر شد که نشان می‌دهد در ماه مه سال 2017، هر 10 مورد از 10 بازی پرفروش در وب‌سایت آمازون جزء اساب بازی‌های فیجت بودند. این آمار اهمیت و محبوبیت این اسباب‌بازی‌ها ثابت می‌کنند. ما در این مقاله می‌خواهیم درباره اسباب بازی های ضد استرس صحبت کنیم.
فیجت چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم درباره اسباب بازی های ضد استرس صحبت کنیم، باید با مفهوم فیجت آشنا شوید. وب‌سایت Sensoryedge یک تعریف کلی و جامع درباره فیجت ارائه می‌دهد:
uneasiness or restlessness as shown by nervous movements.
ترجمه: ناراحتی یا بی‌قراری که با حرکات عصبی نشان داده می‌شود.
وقتی حوصله‌مان سر می‌رود، ناراحتیم یا بی‌قراریم، درگیر حالات فیجت می‌شویم. حرکات فیجت می‌توانند نشانه‌ای از اضطراب باشند.
در سال 2013 مطالعه‌ای در Frontiers in Psychology انجام شد که نشان می‌داد حرکات فیجت بازتابی از ذهن سرگردان هستند. محقق‌ها طی این مطالعه رفتار شرکت‌کننده‌ها را حین تماشای یک ویدیوی 40 دقیقه‌ای زیر نظر گرفتند. آنها به این نتیجه رسیدند که در حالی که توجه و حفظ مطالب سخنرانی به‌مرور زمان کاهش پیدا کرد، همینطور پیش‌بینی می‌شد که بی‌قراری حضار افزایش یابد.
اسباب بازی ضد استرس چیست؟
اسباب بازی ضد استرس که به آن “Fidget toys” یا اسباب بازی فیجت می‌گویند، در سال‌های اخیر به‌عنوان راهی برای ر‌هایی از استرس و اضطراب مورد توجه قرار گرفته‌اند. فیجت‌ها می‌توانند به کسانی که احساس اضطراب زیادی دارند، کمک کنند تا به آرامش برسند و احساس سرگیجه و پرش افکار خود را از بین ببرند.
افرادی که مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (GAD) هستند، دائماً احساس نگرانی و ترس می‌کنند. برخی افراد نیز احساس بی قراری دارند و این احساس در آنها تا حدی افزایش پیدا می‌کند که روی کار‌های روزمره و زندگی آنها تأثیر منفی می‌گذارد. اسباب‌های فیجت ممکن است سطح اضطراب این اشخاص را به میزان قابل‌توجه‌ای پایین بیاورند.
هر چند شواهد علمی زیادی در مورد تأثیرگذاری این اسباب بازی‌ها وجود ندارد؛ اما بسیاری از افراد آنها را عنوان راهی محبوب برای مقابله با استرس و اضطراب می‌شناسند. این اسباب بازی‌ها در اشکال مختلف مثل مکعب، توپ یا اسپینر تولید می‌شوند.
آیا اسباب بازی های ضد استرس تأثیرگذار هستند؟
وب‌سایت medicalnewstoday، گزارش می‌دهد که تا به الان تحقیقات زیادی درباره تأثیر اسباب بازی های ضد استرس برای افراد مبتلا به ADHD، اضطراب یا اوتیسم انجام شده است. اگر چه نتیجه‌گیری درباره این تحقیقات همچنان تأیید نشده باقی ماند، اما برخی شواهد نشان می‌دهند که اسباب بازی‌های فیجت می‌توانند روی مهارت‌های کنترل حرکتی افراد تأثیر بگذارند.
به نقل از همین وب‌سایت، یک مطالعه در سال 2018 انجام شد. محقق‌ها 81 نفر را برای بررسی میزان اثربخشی اسباب بازی های ضد استرس بر مهارت‌های کنترل حرکتی خود انتخاب کردند. آنها طی فرآیند مطالعه روی این افراد متوجه شدند که بی قراری در اغلب موارد ناشی از استرس است و فیجت‌ها می‌توانند این استرس‌ها را از بین ببرند. این می‌تواند ثابت کند که اسباب بازی‌های فیجت در درمان اضطراب نقش دارند.
هر چند مطالعه قبلی تاثیر این اسباب‌بازی‌ها بر اضطراب را ثابت کرد، اما برخی مطالعات هم اثرگذاری آنها را نقض می‌کنند. مثلاً مطالعه‌ای در سال 2018 روی 60 کودک مبتلا به اختلال ADHD انجام شد که نشان می‌داد فیجت اسپینر‌ها می‌توانند فعالیت کودکان را کاهش دهند، حواس‌شان را پرت کنند و باعث شوند که آنها توجه کمتری به محیط اطراف خود داشته باشند.
به‌طور کلی مطالعاتی که نشان دهند اسباب بازی‌های ضد استرس واقعاً به کاهش اضطراب کمک می‌کنند یا نه، هنوز وجود ندارد و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است.
اسباب بازی های ضد استرس چه کاری انجام می‌دهند؟
فیجت‌ها برای انجام 2 کار اصلی طراحی‌شده‌اند: تنظیم و تمرکز. این اسباب بازی‌ها راهی آسان و در دسترس برای کمک به خودتنظیمی و تمرکز بیشتر هستند.
تمرکز روی انجام کار‌های طولانی در حالی که نشسته‌ایم و با رایانه کار می‌کنیم، دشوار به‌نظر می‌رسد. اغلب افراد در این موقعیت راهی برای افزایش تمرکز خود دارند؛ مثلاً برخی برای مدتی می‌ایستند یا در محیط کار قدم می‌زنند، برخی یک فنجان قهوه می‌نوشند و برخی هم برای مدتی استراحت می‌کنند. کارکرد ابزار‌های فیجت مشابه این راهکار‌ها است.
مثلاً افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری – اجباری (OCD) هستند، در انجام کار‌های تکراری مثل چرخاندن مو‌های خود احساس آرامش را پیدا می‌کنند. آنها این کار‌های تکراری را راهی مناسب برای مقابله با اضطراب می‌دانند.
به هر حال هر چند این روش‌ها به‌عنوان یک تسکین‌دهنده کوتاه‌مدت کمک‌کننده هستند، اما شاید در میان‌مدت یا طولانی‌مدت به درمان برخی علائم اضطرابی کمکی نکنند.
زمانی که خود را با یک ابزار لمسی (ابزاری که برای استفاده از آن از حس لامسه خود کمک می‌گیرید) درگیر می‌کنید، می‌توانید توانایی خود را برای تمرکز و توجه به یک کار افزایش دهید. در واقع برخی افراد از طریق حرکت‌دادن، چرخاندن یا حتی دست زدن به یک شیء احساس آرامش می‌کنند.
توجه داشته باشید که هر چند فیجت اسپینر‌ها ممکن است به تسکین اضطراب و سایر اختلالات کمک کنند، اما جایگزینی برای درمان‌های پزشکی نیستند. اگر با مشکلات مربوط به سلامت روان دست و پنجه نرم می‌کنید، حتماً از یک پزشک متخصص کمک بگیرید. پزشک ابتدا نوع اختلال اضطراب شما را تشخیص می‌دهد و متناسب با آن گزینه‌های مناسبی را برای درمان ارائه می‌کند.
فواید اسباب بازی های ضد استرس چیست؟
بی قراری اغلب به‌عنوان یک حالت عصبی تعبیر می‌شود، به ویژه میان کودکان یا بزرگسالان مبتلا به اختلالات اضطرابی! افرادی که به اختلال اضطراب مبتلا هستند، گویی نیاز دائمی به حرکت‌کردن دارند که این می‌تواند چالش‌هایی را در مدرسه و محل کار برای آنها ایجاد کند.
اسباب بازی‌های فیجت ابزاری هستند که به این افراد کمک خواهند کرد که بدون تأثیر منفی بر توجه و تمرکز، حرکاتی را با اسباب بازی انجام دهند.
در واقع کمی انحراف از یک کار می‌تواند به افزایش تمرکز فرد کمک کند و عملکرد او را بهبود ببخشد. اسباب‌های فیجت این امکان را فراهم می‌سازند.
این اسباب بازی‌ها مزیت‌های بالقوه دیگری هم دارند که از جمله آنها عبارت هستند از:
1_ مناسب برای موقعیت‌های مختلف
فیجت‌ها در بسیاری از موقعیت‌ها نیز به کار می‌آیند؛ از زمانی که در مطب دکتر نشسته‌اید و اضطراب دارید یا زمانی که قرار است به یک قرار عاشقانه بروید. این ابزار حتی برای کودکانی که احساس خستگی می‌کنند هم مفید هستند و باعث می‌شوند آنها انرژی خود را به‌عنوان راهی برای رسیدن به آرامش متمرکز کنند.
2_ کمک به پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان
یک مطالعه در سال 2006 انجام شد که در آن محقق‌ها از دانش‌آموزان خواستند که هم در زمان آموزش مستقیم و هم در زمان مطالعه از توپ‌های استرس استفاده کنند. نتیجه تحقیقات نشان می‌داد که دانش‌آموزانی که از توپ‌های استرس استفاده کرده بودند، از لحاظ نگرش، توجه، توانایی‌های نوشتاری و تعامل با هم سن و سال‌های خود عملکرد بهتری داشتند. (این مقاله نیز می‌تواند برای شما مفید باشد: استرس مدرسه چیست؟)
3_ کمک به تسکین اضطراب
اسباب بازی‌های فیجت راهی برای ر‌هایی از رفتار‌های ناشی از اضطراب فراهم می‌کنند. زمانی که افراد چیزی در دست برای مشغول‌شدن دارند، آرامش بیشتری پیدا می‌کنند. حتی مطالعه‌ای انجام شد که نشان می‌داد اسباب بازی های ضد استرس می‌توانند اضطراب قبل از جراحی را در بزرگسالان تسکین دهند.
در واقع زمانی که ذهن با حواس درگیر می‌شود، اضطراب کاهش پیدا می‌کند. حتماً این تجربه را زمان گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش یا استشمام رایحه‌های دل‌انگیز مثل رایحه اسطوخودوس داشته‌اید. اسباب بازی های ضد استرس نیز حس لامسه یا حتی حس بویایی شما را تحریک می‌کنند؛ بنابراین می‌توانند اضطراب را تسکین دهند. این اسباب بازی‌ها جلوی بروز رفتار‌های اضطرابی ناسالم مثل جویدن ناخن‌ها یا لرزش پا را نیز می‌گیرند.
4_ کمک به افراد مبتلا به ADHD
اسباب بازی های ضد استرس می‌توانند به افراد مبتلا به ADHD کمک کنند تا روی یک کار متمرکز باقی بمانند. مبتلایان به ADHD به‌خصوص کودکان بی قراری زیادی دارند. آنها هر چه فعالیت بیشتری انجام دهند، بهتر تمرکز می‌کنند؛ برای همین اسباب‌های فیجت برای این افراد کمک‌کننده هستند. (پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را نیز بخوانید: شناسایی و درمان ADHD)
5_ کمک به افراد مبتلا به PTSD
حرکات ناشی از بی قراری، نوعی رفتار آرامش‌بخش هستند که می‌توانند به‌شکل‌های مختلف به تسکین انواع اختلالات اضطرابی از جمله استرس بعد از سانحه یا PTSD کمک کنند. در واقع آنها را می‌توان به‌عنوان یک تکنیک مدیریت استرس سریع معرفی کرد که جلوی علائمی مانند حملات پانیک یا احساسات منفی را می‌گیرند.
6_ تحریک ساقه مغز
ساقه مغز یا Brainstem نقش مهمی در کنترل عملکرد‌های ضروری بدن از جمله تنفس، ضربان قلب و هوشیاری دارد. فعالیت‌کردن، حتی فقط با دست‌ها، به هوشیاری بیشتر و تحریک ساقه مغز کمک می‌کند.
چه زمانی به اسباب بازی های ضد استرس نیاز داریم؟
اگر شما یا فرزندتان احساس می‌کنید که عصبی یا مضطرب هستید یا روی کاری تمرکز ندارید، یک اسباب بازی فیجت می‌تواند به شما کمک زیادی کند. وقتی با دست‌های خود فعالیتی انجام می‌دهید، ذهن را قادر می‌سازید تا به‌طور کامل‌تری روی کار موردنظر تمرکز داشته باشد؛ بنابراین این وسیله را به افرادی پیشنهاد می‌دهیم که می‌خواهند حین انجام فعالیت‌های کاری یا حتی ذهنی تمرکز بیشتری داشته باشند.
شما می‌توانید از فیجت‌ها در زمان‌های مختلفی مثل دوره درمان، تماشای تلویزیون، شرکت در کلاس درس، حضور در اجتماع یا هر موقعیت مشابه دیگری استفاده کنید. هر بار که استرس شدیدی را تحمل می‌کردید، استفاده از این ابزار به شما کمک می‌کند تا به آرامش برسید.
نحوه انتخاب بهترین اسباب بازی های ضد استرس
همه اسباب بازی‌های فیجت به یک شکل تولید نمی‌شوند. از توپ‌های ضد استرس گرفته تا اسپینر‌ها، هر کدام مزیت‌های مختلفی دارند.
مقاله‌ای در وب‌سایت Scientific American منتشر شد که نقل می‌کند که درمانگران اسباب بازی‌هایی را توصیه می‌کنند که نیاز به توجه لمسی به‌جای توجه بصری دارند.
برخی از اسباب بازی‌ها به هماهنگی دست و چشم نیاز دارند، بنابراین شاید نیاز به تمرکز زیاد داشته باشند؛ در نقطه مقابل برخی از اسباب بازی‌ها فقط حس لامسه را در بر می‌گیرند؛ این اسباب بازی‌ها به‌خصوص برای کلاس درس پیشنهاد می‌شوند، چون تمرکز دانش‌آموز را نمی‌گیرند یا توجه دانش‌آموزان دیگر را هم جلب نمی‌کنند. طی مطالعه‌ای حتی این اسباب بازی‌ها ممکن است نوجوانان مبتلا به مشکلات رفتاری و عاطفی کمک کنند تا یاد بگیرند چطور خود را آرام نگه دارند.
برخی فیجت‌ها شاید فقط یک کاربرد یا حرکت داشته باشند، در حالی که برخی از اسباب بازی‌ها شامل چندین کاربرد و حرکت مختلف می‌شوند. برخی از فیجت‌ها نیز قادر به کشش هستند، در صورتی که برخی دیگر فقط توانایی چرخش دارند؛ همچنین برخی از این محصولات با بافتی نرم و در نقطه مقابل برخی با بافتی خشن تولید شده‌اند. در واقع هر اسباب بازی به‌طور خاص برای پاسخگویی به خواسته‌ها یا نیاز‌های فردی که از آن استفاده می‌کند، طراحی شده است.
معرفی انواع اسباب بازی های ضد استرس
ده‌ها اسباب بازی فیجت وجود دارد که بازاریاب‌ها ادعا می‌کنند که می‌توانند اضطراب را کاهش دهند و تمرکز را بهبود ببخشند. با وجود این، هیچ مدرکی به‌صورت قطعی وجود ندارد که ثابت کند همه این اسباب بازی‌ها کارآمد هستند.
شما برای استفاده از بهترین اسباب بازی می‌توانید ابتدا مشکلات خود را با یک روان‌درمانگر در میان بگذارید. حالا با تشخیص نوع اضطراب امکان تهیه بهترین اسباب بازی را برای خود دارید.
در اینجا لیستی از بهترین اسباب بازی های ضد استرس را می‌آوریم که می‌توانید با تهیه آنها اضطراب‌های درونی خود را از بین ببرید:
1_ اسباب بازی مکعبی دکمه‌دار
این فیجت یکی از بهترین اسباب بازی ضد استرس است که با تکنیک‌هایی مثل فشردن، کلیک‌کردن، چرخاندن و غلتیدن به کاهش اضراب‌های درونی‌تان کمک می‌کند. این وسیله نه‌تنها برای کودکان، بلکه برای بزرگسالان هم پیشنهاد می‌شود. از طریق سرگرمی‌های مختلف این مکعب می‌توانید میزان دغدغه‌های فکری خود را کاهش دهید.
2_ اسباب بازی پایت‌پازل
قطعاً برای شما هم پیش آمده که از فشردن پلاستیک‌های حباب‌دار و ترکاندن حباب‌های آنها لذت ببرید. اسباب بازی پایت‌پازل لذتی مشابه دارد. این اسباب بازی الکترونیکی است و شما می‌توانید با فشردن دکمه‌های روی آن اضطراب خود را کاهش دهید. پشت این دستگاه یک اهرم وجود دارد که با فشردن آن دکمه‌ها دوباره به‌حالت اول بر می‌گردند.
3_ اسپینر یا زنجیر غلطکی
اسپینر یک وسیله سرگرمی کوچک است که باعث افزایش حس آرامش و کاهش اضطراب‌های درونی می‌شود.
ساختار این وسیله شبیه به یک دایره چرخان است که شامل چندین پره مختلف می‌شود. زمانی که پره‌های اسپینر را می‌چرخانید، تمرکز و آرامش بیشتری پیدا می‌کنید. این وسیله در مدل‌های مختلفی در بازار وجود دارد که برخی از آنها شامل ال‌ای‌دی نیز هستند که می‌توانند شما را از لحاظ بصری درگیر کنند.
4_ فیجت عروسک با بافت نرم
فیجت‌های عروسکی با بافت نرم در طرح‌ها و مدل‌های مختلفی در بازار به فروش می‌رسند. این فیجت‌ها قابلیت کشسانی دارند، بنابراین می‌توانید آنها را بفشارید، از ارتفاع پایین بیندازید یا هر کار دیگری انجام دهید تا دوباره به‌حالت اولیه‌شان برگردند.
این عروسک‌ها می‌توانند به کاهش هیجانات درونی‌تان کمک زیادی کنند؛ بنابراین برای کاهش استرس و اضطراب پرفایده هستند.
5_ فیجت میش‌بال
فیجت‌های میش‌بال نیز تنوع بالایی دارند. زمانی که این فیجت را می‌فشارید، توپ‌های داخل آن له می‌شوند و دوباره به حالت اولیه بر می‌گردند. میش‌بال‌ها با بافت ژله‌ای خود می‌توانند بهترین وسیله برای کاهش استرس و اضطراب‌های درونی شما باشند.
6_ فیجت توپ پرنده
این فیجت یک ابزار الکترونیکی است که به‌وسیله درگاه میکرو USB شارژ می‌شود. شما می‌توانید با فعال‌کردن آرمیچر این توپ آن را در فاصله‌ای مشخص پرتاب کنید. توپ پرنده به‌نحوی تولید شده است که در صورت پرتاب در زاویه مناسب دوباره به‌سمت شما باز می‌گردد.
7_ فیجت تامب‌چاکس
یکی از اسباب بازی‌های جذابی که می‌تواند برای کاهش استرس و اضطراب مفید باشد، تامب‌چاکس است. این وسیله 2 توپ پلاستیکی و یک طناب کوچک دارد که امکان چرخاندن آن را به دور دست‌ها می‌دهد؛ شما حتی می‌توانید این وسیله را از میان انگشت‌های خود عبور دهید؛ البته باید کمی در استفاده از آن ماهر شوید.
بازی با این وسیله کم‌وزن، به‌جای بازی‌کردن با کنترل تلویزیون، ناخن جویدن، بازی با دسته کلید یا هر کاری که در شرایط استرس‌زا انجام می‌دهید، پیشنهاد می‌شود.
8_ فیجت ژله‌ای
فیجت‌های ژله‌ای با بافت چسبنده‌ای که دارند، به هر سطحی می‌چسبند. شما کافیست این فیجت‌ها را به‌سمت دیوار، مبل، زمین یا هر جای دیگری پرت کنید تا با بافت چسبنده خود با آنجا بچسبند. فیجت‌های ژله‌ای ابزاری سرگرم‌کننده هستند که تأثیر فوق‌العاده‌ای در کاهش اضطراب‌های درونی هم دارند.
9_ فیجت موکورو
فیجت موکورو یک بازی دستی جذاب است که می‌توانید از آن برای کاهش اضطراب‌های درونی و سرگرم‌شدن استفاده کنید. شما با چند بار تمرین شیوه استفاده از این ابزار را یاد می‌گیرید و با چرخاندن آن سرگرم بازی خواهید شد. این وسیله جذاب می‌تواند ابزاری کاربردی برای روی میز کارمندان یا افرادی شود که در طی روز استرس‌های زیادی را تجربه می‌کنند.
10_ فیجت توپ ماساژ
فیجت توپ‌های ماساژ ابزاری کاربردی برای ماساژ کف دست یا ساعت دست‌ها است. این توپ‌ها به‌واسطه یک شیء پلاستیکی به یک دیگر متصل شده‌اند؛ بنابراین می‌توانید مدت‌ها آنها را در دست‌های خود بچرخانید و از بازی‌کردن با آنها لذت ببرید. این فیجت تأثیر زیادی در کاهش استرس‌ها دارد و برای استفاده در کلاس درس، سمینار‌ها یا هر محیط مشابه دیگری پیشنهاد می‌شود.
11_ فیجت بازی 2 نفره
برخی فیجت‌ها برای بازی‌های 2 نفره طراحی شده‌اند؛ یعنی شما می‌توانید همراه با یکی از دوستان یا عزیزان خود این بازی‌های سرگرم‌کننده را انجام دهید و لذت ببرید. فیجت پاپیت یکی از انواع بازی‌های 2 نفره است که یک تاس مخصوص دارد. زمانی که تاس می‌اندازید، به اندازه عددی که تاس به شما نشان می‌دهد، امکان فشرده دکمه‌های روی صفحه بازی را دارید.
ساختار دکمه‌های این بازی به‌گونه‌ای است که از فشردن آنها لذت می‌برید و احساس آرامش پیدا می‌کنید.
12_ فیجت مکعب گردان
فیجت‌های مکعب گردان به‌نحوی تولید شده‌اند که می‌توانید مکعب‌های استفاده‌شده در آنها را به جهت‌های مختلف بچرخانید. تکرار این کار می‌تواند بسیار لذت‌بخش، سرگرم‌کننده و آرامش‌بخش باشد.
13_ فیجت چرخان انگشتی
اسباب‌بازی‌های چرخان انگشتی قابلیت چرخش 360 درجه در حین استفاده را دارند. زمانی که این اسباب بازی‌ها را تکان می‌دهید، صدای لذت‌بخشی از خود تولید می‌کنند که یکی از ویژگی‌های مثبت آنها به‌شمار می‌آید.
کلام آخر
اسباب بازی های ضد استرس محصولاتی هستند که هر چند شواهد علمی کافی برای تأثیرگذاری آنها وجود ندارد، اما می‌توانند بسیار سرگرم‌کننده و لذت‌بخش باشند و ذهن شما را از تمرکز روی عوامل استرس‌زا نجات دهند. اگر می‌خواهید یک ابزار سرگرم‌کننده و جذاب برای استفاده در طی روز داشته باشید که هم خود و هم فرزندان‌تان از استفاده از آن لذت ببرید و آرامش بیشتری پیدا کنید، این اسباب بازی‌ها برایتان بسیار کاربردی و مفید خواهند بود.
منبع:
