به نقل از Statista، یک نظرسنجی در سال 2021 انجام شد که نشان می‌داد از هر 10 مرد بین 25 تا 45 سال، 8 نفر طی 1 سال گذشته استرس متوسط تا شدیدی را تجربه کرده‌اند. این آمار مربوط به ایالات متحده آمریکا است؛ اما چالش‌ها و استرس‌های زندگی اغلب مردان را از جنبه‌های مختلف تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ بنابراین جای تعجب ندارد که مردان در دیگر کشور‌های دنیا هم استرس را تجربه کنند. در این مقاله درباره استرس در مردان، علائم، دلایل و راه‌های درمان آن بیشتر صحبت می‌کنیم.
استرس در مردان چگونه است؟
استرس بخش غیرقابل انکاری از زندگی همه ما را تشکیل می‌دهد. استرس حتی در برخی موارد سالم است و موجب پیشرفت افراد می‌شود؛ اما بسیاری از مردان در سکوت با آن مبارزه می‌کنند. انتظارات اجتماعی و حتی تابو‌هایی که در فرهنگ‌های مختلف وجود دارد، مانع از این می‌شود که حتی برخی از مردان اعتراف کنند که استرس را تجربه کرده‌اند. در واقع درخواست آنها برای درمان استرس حتی گاهی غیرممکن و نامعقول به‌نظر می‌رسد.
ما در فرهنگی زندگی می‌کنیم که سرسختی را در مردان ترویج می‌دهد. این باعث می‌شود تا برخی از مردان برای تحمل درد استرس، انزوا را انتخاب کنند؛ غافل از اینکه استرس نادیده گرفته‌شده در مردان می‌تواند تبعات بسیار سنگینی برای آنها داشته باشد. به نقل از وب‌سایت Talkspace، مطالعات نشان می‌دهند که استرس می‌تواند بر خلق‌وخو، رفتار و سلامت جسمانی افراد تأثیر بگذارد.
استرس می‌تواند در هر فردی صرف‌نظر از جنسیت به‌شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد؛ اما استرس در مردان معمولاً ماهیت فیزیکی، عاطفی یا رفتاری دارد. شناخت استرس در مردان حیاتی است، چون به روان‌درمانگر یا اطرافیان کمک می‌کند که قبل از بروز مشکلات پیچیده‌تر به او در روند درمان کمک کنند.
تفاوت استرس در مردان و زنان چیست؟
آقایان و خانم‌ها از لحاظ جنسیتی، نوع نگرش و نحوه حل مسأله با یکدیگر تفاوت دارند. برای همین روان‌درمانگر‌ها در مشاوره یا حتی دارودرمانی به تفاوت‌های بارز بین آقایان و خانم‌ها توجه می‌کنند؛ این مسئله باعث می‌شود تا نتایج درمانی بهتری حاصل شود.
مردان به‌دلیل ترشح هورمون تستوسترون گاهی حتی نسبت به استرس رفتار‌های ریسک‌پذیرتری دارند. آنها معمولاً برای برطرف‌کردن استرس روی مسئله اصلی تمرکز می‌کنند و سعی در برطرف‌کردن آن دارند؛ اما خانم‌ها بیشتر به راهبرد‌های هیجان‌محور روی می‌آورند که از جمله آنها می‌توان به درخواست کمک از دیگران اشاره کرد؛ به همین دلیل مردان معمولاً در حل مسئله و کنترل هیجانات نسبت به خانه‌ها موفق‌تر هستند.
بیشتر بخوانید:
مردان در برابر استرس آسیب‌پذیر هستند یا زنان؟
زنان نسبت به مردان در برابر استرس آسیب‌پذیر‌تر هستند. خانم‌ها استرس را به‌عنوان یک محرک قوی و بسیار مخرب ارزیابی می‌کنند، برای همین در مواجهه با این احساسات کنترل کمتری روی آنها دارند. این مسئله می‌تواند آسیب‌های جسمی و روانی شدیدی برای خانم‌ها به‌همراه داشته باشد.
در مردان هورمون تستوسترون به‌مقدار زیاد وجود دارد، برای همین آنها در برابر شرایط استرس‌زا مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهند. هورمون تستوسترون به مردان امکان مدیریت بهتر چالش‌ها و تهدید‌های زندگی را می‌دهد.
همچنین بسیاری از جوامع از مردان انتظار حمایتگری دارند. این مسئله باعث می‌شود تا مردان از همان ابتدا برای مقابله با استرس‌ها آماده باشند؛ برای همین زنان معمولاً نسبت به مردان سطح استرس بیشتری را تحمل می‌کنند، اما این به معنای آن نیست که مردان هیچ موقع نیاز به کمک جهت درمان استرس‌های درونی خود ندارند.
علت استرس در مردان چیست؟
علت استرس در مردان متفاوت است. از جمله مهمترین دلایل استرس در مردان می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- پیدا‌کردن شغل جدید
- از دست دادن شغل قبلی
- بیماری
- مرگ عزیزان
- ازدواج
- جدایی و طلاق
- انتظارات اجتماعی از مردان
- اقساط پرداخت‌نشده و چک‌های برگشتی
- و…
علائم استرس در مردان چیست؟
استرس در مردان خود را به‌شکل‌های مختلفی نشان می‌دهد. در اینجا علائم فیزیکی، عاطفی و رفتاری آنها در مواجهه با استرس را بررسی می‌کنیم:
علائم فیزیکی استرس در مردان
بسیاری از آقایان در مواجهه با استرس علائم فیزیکی نشان می‌دهند. اگر استرس این افراد درمان نشود، منجر به بروز بیماری‌های جدی مثل فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی می‌شود. خوشبختانه استراتژی‌های مقابله‌ای می‌توانند در درمان این نوع استرس کمک‌کننده باشند.
از جمله علائم فیزیکی استرس در مردان عبارت هستند از:
- سردرد
- تنش عضلانی
- مشکلات گوارشی
- خستگی یا درد غیر قابل توضیح
- مشکل در خوابیدن
علائم عاطفی استرس در مردان
استرس در مردان گاهی خود را با بروز واکنش‌های عاطفی نشان می‌دهد. متأسفانه اغلب آقایان سعی می‌کنند استرس خود را بروز ندهند که در این صورت علائم عاطفی می‌توانند منجر به آسیب‌های روانی شدید مانند اضطراب و افسردگی شوند. اگر سطح بالایی از استرس را تجربه می‌کنید، اما در این مورد نمی‌توانید با اطرافیان صحبت کنید، حتماً این موضوع را با یک روانشناس حرفه‌ای در میان بگذارید.
علائم عاطفی استرس در مردان عبارت هستند از:
- مضطرب‌بودن
- تحریک‌پذیرتر از حد معمول بودن
- داشتن نوسانات خلقی
- احساس ناامیدی مداوم
علائم رفتاری استرس در مردان
تغییرات رفتاری یکی دیگر از نشانه‌های استرس در مردان است. گاهی مردان به‌دلیل سطح بالای استرس واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.
از جمله علائم رفتاری استرس در مردان عبارت هستند از:
- افزایش تحریک‌پذیری
- کناره‌گیری از رویداد‌ها یا فعالیت‌های اجتماعی
- استفاده از مکانیسم‌های مقابله‌ای ناسالم مانند نوشیدن الکل، مصرف مواد مخدر یا سیگار کشیدن
- ناگهان بی‌حوصله‌تر‌شدن
- پرخاشگری
یک روان‌پزشک به نام محمد منیر درباره علائم رفتاری استرس مردان اینطور می‌گوید:
استرس در مردان خود را به‌صورت انکار یا رفتار‌های مقابله‌ای ناسالم نشان می‌دهد. پرخوری، زیاده‌روی در ورزش، نوشیدن الکل زیاد، استفاده از مواد مخدر یا تماشای فیلم‌های مستهجن از جمله راه‌هایی هستند که مردان می‌توانند با کمک آنها استرس روحی و روان خود را برطرف کنند.
بیشتر بخوانید:
تأثیر استرس در مردان چقدر است؟
برای برخی از مردان آسان است که سعی کنند استرس خود را نادیده بگیرند؛ با این حال زمانی که استرس موردتوجه قرار نگیرد، بر سلامت جسمانی تأثیر می‌گذارد و مشکلات مربوط به روان را تشدید می‌کند. استرس طولانی‌مدت در مردان حتی می‌تواند بر زندگی، روابط و محیط کار تأثیر بگذارد. برای همین درک انواع استرس و نحوه بروز آنها برای آقایان اهمیت زیادی دارد.
در اینجا برخی از پیامدهای بی‌توجهی به استرس در مردان را بررسی می‌کنیم:
1_ پیامدهای جسمانی
استرس مزمن تأثیر زیادی روی سیستم بدن می‌گذارد و با بخش‌های مختلفی از بدن در ارتباط است؛ مثل:
- عضلات اسکلتی
- تنفسی
- قلبی عروقی
- غدد درون ریز
- دستگاه گوارش
- عصبی
- تولید مثلی
2_ پیامدهای روانی
استرس می‌تواند برای آقایان بار روانی زیادی را به‌همراه داشته باشد. از آنجایی که مردان تمایل کمتری برای کمک‌گرفتن دارند، استرس آنها می‌تواند به اضطراب، افسردگی یا فرسودگی شغلی تبدیل شود.
وقتی که استرس زیاد می‌شود و ابزار مقابله‌ای مناسبی برای رویارویی با آن ندارید، خطرات بیشتری مثل احساس انزوا، ناامیدی یا حتی افکار خودکشی شما را تهدید می‌کند.
3_ تأثیر بر روابط و کار
استرس فقط مردی را که آن را تجربه می‌کند، تحت تأثیر قرار نمی‌دهد! استرس می‌تواند روی روابط او تأثیر بگذارد و تغییراتی در روابط شخصی و کاری‌اش به‌وجود آورد.
استرس برای مردان در خانه می‌تواند منجر به گوشه‌گیری آنها یا تحریک‌پذیری بیش‌از‌اندازه شود. این مسئله می‌تواند روی ارتباط آنها با اعضای خانواده نیز تأثیر نامطلوبی بگذارد.
استرس برای مردان در محیط کار باعث می‌شود تا در برخورد با چالش‌های کاری تحریک‌پذیری زیادی داشته باشند یا نتوانند مسائل را به‌خوبی مدیریت کنند. این موضوع حتی می‌تواند روی ارتباط آنها با سایر همکاران تأثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید:
بیماری‌های ناشی از استرس در مردان
استرس یک عامل بیماری‌زا برای آقایان است و بیماری‌های مختلفی را به‌وجود می‌آورد که زندگی آقایان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. از جمله این بیماری‌ها عبارت هستند از:
1_ سرطان پروستات
استرس می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان را افزایش دهد. استرس عاملی برای رشد تومور است. عوامل مختلفی در ایجاد سرطان پروستات تأثیر می‌گذارند که از جمله آنها می‌توان به سیستم عصبی سمپاتیک (SNS) و سیستم عصبی پاراسمپاتیک (PNS) اشاره کرد. سیستم سمپاتیک نحوه پاسخ به جنگ یا گریز در مقابل استرس را در بدن تنظیم و سیستم پاراسمپاتیک بدن را آرام می‌کند.
سیستم سمپاتیک در بدن با مواجهه با استرس ماده‌ای به نام نورآدرنالین را تولید می‌کند. این ماده زمینه‌ساز سرطان در بدن آنها است. ماده شیمیایی دیگری هم توسط رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک آزاد می‌شود که سلول‌های سرطانی را به دیگر قسمت‌های بدن هدایت می‌کند.
2_ اختلال نعوظ
یکی از عوارض استرس در مردان اختلال نعوظ است که در هر سنی بروز پیدا می‌کند. استرس را می‌توان یکی از دلایل اختلال نعوظ در مردان میانسال معرفی کرد. استرس در واقع با تأثیر روی سیگنال‌های انتقال‌دهنده جریان خون در آلت تناسلی و اختلال در تولید تستوسترون می‌تواند مشکلاتی مثل اختلال نعوظ و ناتوانی جنسی به‌وجود آورد.
3_ ناباروری
استرس بیش‌از‌اندازه می‌تواند روی مقدار اسپرم، کیفیت اسپرم و میزان تولید تستوسترون تأثیر بگذارد و باعث بروز مشکلاتی از جمله ناباروری در مردان شود.
4_ بیماری‌های قلبی و عروقی
کلسترول و فشار خون بالا از جمله مهمترین دلایل بروز بیماری‌های قلبی عروقی هستند که استرس سطح هر 2 آنها را بالا می‌برد. استرس بیش‌از‌اندازه می‌تواند روی عروق کرونر در بدن مردان تأثیر بگذارد و خطر حمله قلبی را افزایش دهد.
5_ مشکلات گوارشی مزمن
از جمله تأثیرات استرس می‌توان به ناراحتی معده اشاره کرد. زمانی که آقایان بیش‌از‌اندازه در معرض استرس قرار می‌گیرند، به مشکلاتی از جمله اسهال یا یبوست مزمن، رفلاکس اسید و سوزش سر دل یا زخم معده مبتلا می‌شوند.
6_ درد مزمن
استرس روی انقباض عضلات تأثیر دارد. انقباض عضلات باعث بروز مشکلاتی از جمله گرفتگی گردن، شانه و کمر می‌شود. استرس زمینه‌ساز میگرن و سردرد نیز است. هر چه سطح استرس درونی بیشتر باشد، خطر بروز این درد‌ها هم افزایش پیدا می‌کند و بدن وارد یک چرخه معیوب می‌شود.
چگونه به‌عنوان مرد با استرس کنار بیاییم؟
از جمله راه‌های درمان استرس در مردان عبارت هستند از:
1_ ایجاد روتین آرامش‌بخش
با ایجاد یک روتین آرامش‌بخش تسکین استرس‌های درونی را شروع کنید. به این روتین چه بعد از کار و چه قبل از رفتن به رخت‌خواب پایبند بمانید تا به مرور استرس‌های درونی‌تان را از بین ببرید. از جمله کار‌هایی که باید در این روتین انجام دهید، عبارت هستند از:
- خواندن کتاب یا رمان
- ورزش‌کردن
- گوش‌دادن به موسیقی آرامش‌بخش باکلام و بی‌کلام
- پیاده‌روی
شما باید هر کاری را که بدن و ذهن شما را آرام می‌کند، در لیست این روتین قرار دهید. با انجام این روتین سطح استرس به‌طور مداوم کاهش پیدا می‌کند؛ این مسئله تأثیر خوبی روی کیفیت خواب و آمادگی ذهن برای روز بعد می‌گذارد.
2_ تمرکز روی چیز‌های قابل کنترل
روی چیزی که می‌توانید کنترل کنید، متمرکز باشید. درک اینکه چه چیزی قابل کنترل و چه چیزی غیرقابل کنترل است، به شما احساس قدرت می‌دهد.
استرس در اغلب موارد به‌دلیل غرق‌شدن در افکار و احساس عدم توانایی کنترل آنها به‌وجود می‌آید. تمرکز روی چیز‌هایی که می‌توانید تغییر دهید، مثل برنامه روزانه، عادات بهداشتی یا افرادی که با آنها وقت می‌گذرانید، به شما کمک می‌کند تا احساس آرامش بیشتری به دست‌آورید.
درک و رها‌کردن چیز‌هایی که نمی‌توانید تغییر دهید، به شما کمک می‌کند تا استرسی را که در آینده با آن مواجه می‌شوید، کنترل کنید.
برای مدیریت افکار طبق این مراحل پیش بروید:
- ابتدا تمام افکار قالب (افکار دائمی) خود را روی کاغذ بنویسید.
- از 0 تا 10 به میزان کنترل خود روی هر کدام از این افکار امتیاز دهید.
- افکاری که امتیاز کمتر از 5 گرفته‌اند، معمولاً قابل کنترل نیستند؛ بنابراین تمرکز خود را بیشتر روی افکاری بگذارید که امتیاز بالاتر از 5 گرفته‌اند.
3_ تقویت ذهن با مدیتیشن
ذهن آگاهی و مدیتیشن راهکار ثابت‌شده‌ای است که می‌تواند استرس و اضطراب روزمره شما را به‌شکل قابل‌توجهی کاهش دهد. تمرین مداوم مدیتیشن به ما در انعطاف‌پذیری ذهنی کمک می‌کند. با انجام این تمرینات یاد می‌گیرید که در لحظه بمانید و آرام باشید.
مدیتیشن روی سلامت جسمانی شما نیز تأثیر مثبت می‌گذارد و باعث تقویت وضعیت عاطفی و خلقی، کاهش فشار خون و کاهش ضربان قلب می‌شود.
چند برنامه عالی برای مدیتیشن:
- Aramia
- Medito
- Head space
- Calm
- Ambience
4_ فعالیت بدنی
ورزش یکی از راه‌های ترشح هورمون اندروفین (هورمون شادی بخش) در بدن است که به کاهش استرس، پاکسازی ذهن و تقویت روحیه کمک می‌کند. فعالیت‌های ورزشی مختلفی باعث ر‌هایی از استرس، ایجاد روحیه قوی و وضعیت جسمانی مناسب می‌شوند که از جمله آنها عبارت هستند از:
- دویدن
- وزنه‌برداری
- شنا
- انواع فعالیت‌های بدنی لذت‌بخش برای شما
5_ وقت‌گذرانی در طبیعت
یکی از بهترین راه‌ها برای درمان استرس در مردان وقت‌گذرانی در طبیعت است. گذراندن زمان در طبیعت باعث می‌شود انرژی مضاعفی به دست آورید و بهتر با استرس‌های درونی روبرو شوید.
طبیعت اثرات آرامش‌بخشی بر ذهن می‌گذارد. از نشستن یا پیاده‌روی‌کردن در کنار یک رودخانه گرفته تا حتی پیاده روی در پارک می‌تواند شما را از استرس دور کند.
6_ دریافت حمایت از افراد مورداعتماد
ایجاد یک دایره ارتباطی با افراد قابل اطمینان مثل دوستان یا خانواده می‌تواند برای زمانی که استرس را تجربه می‌کنید و نیاز به تخلیه آن دارید، مناسب باشد. حتی اگر چنین کسانی را ندارید، دریافت حمایت از یک روانشناس حرفه‌ای کمک‌کننده است.
شما باید بدانید که در میدان مبارزه خود با استرس تنها نیستید و شخص یا اشخاصی هستند که به شما کمک کنند.
برای دریافت کمک از دیگران احساس ضعف نکنید. دکتر محمد منیر در این باره اینطور می‌گوید:
Men are strong, but the real strength is taking care of yourself first before your loved ones. It’s OK to get help. It’s not a sign of weakness.
ترجمه: مرد‌ها قوی هستند، اما قدرت واقعی این است که قبل از عزیزانتان از خودتان مراقبت کنید. دریافت کمک اشکالی ندارد. این نشانه ضعف نیست.
صحبت با یک درمانگر حرفه‌ای به شما کمک می‌کند تا ریشه عمیق‌ترین استرس‌ها و افکارتان را بشناسید و به‌صورت اصولی برای درمان استرس‌های درونی خود اقدام کنید. شما تحت جلسه‌های روان‌درمانی راهکار‌های مقابله‌ای مؤثری را یاد می‌گیرید که می‌توانند استرس‌های زندگی‌تان را تحت‌الشعاع قرار دهند.
کلام آخر
استرس در مردان به‌شکل‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد. آقایان به‌دلیل انتظارات جامعه و بسیاری از مسائل روان‌شناختی دیگر ترجیح می‌دهند که استرس خود را بروز ندهند. اگر شما جزء این دسته از افراد هستید، توصیه می‌کنیم که حتماً از راهکار‌های درمانی مناسب ارائه‌شده در این مطلب استفاده کنید تا میزان استرس‌های درونی خود را از بین ببرید.
اگر این احساسات را کنترل نکنید، مشکلات بزرگتری مثل بیماری‌های جسمی برایتان به‌همراه خواهند داشت. در این زمینه پیشنهاد می‌دهیم که حتماً از یک روان‌درمانگر حرفه‌ای کمک بگیرید و استرس خود را زیر نظر پزشک از بین ببرید.
منابع:
