به نقل از وب‌سایت pas.duke.edu، نظرسنجی اخیر CNN نشان می‌دهد که 71 درصد از آمریکایی‌ها پول را عامل مهم استرس در زندگی خود می‌دانند. وب‌سایت carnegieinvest نیز نقل می‌کند که 85 درصد از آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند که در مورد وضعیت مالی خود مضطرب هستند. در دانشگاه Pittsburgh هم مطالعه‌ای انجام شد که ثابت می‌کرد بین استرس مالی و تصادفات در صنعت حمل‌و‌نقل ارتباط وجود دارد.
همچنین:
- 50 درصد از آمریکایی‌ها در تأمین نیاز‌های اولیه خانواده خود استرس دارند.
- 53 درصد از آمریکایی‌ها می‌گویند که شب‌ها به‌دلیل استرس مالی بیدار می‌مانند.
- به نقل از ca، حدود 48 درصد از کانادایی‌ها می‌گویند که به‌دلیل استرس مالی خواب راحتی ندارند.
استرس مالی زندگی افراد زیادی را در تمام کشور‌های دنیا تحت تأثیر قرار می‌دهد. این استرس با برنامه‌ریزی، بودجه‌بندی، مدیریت استرس و داشتن روتین مناسب از بین می‌رود. ما در این مقاله می‌خواهیم درباره استرس مالی و نحوه مقابله با آن صحبت کنیم.
استرس مالی چیست؟
اگر نگران پول هستید، تنها نیستید. بسیاری از مردم در سراسر جهان و از همه قشر‌های جامعه با استرس مالی دست و پنجه نرم می‌کنند. مشکلات ناشی از دست دادن کار، هزینه‌های غیرمنتظره، افزایش بدهی یا ترکیبی از این اتفاقات می‌توانند زمینه‌ساز استرس مالی باشند و دغدغه‌های فکری زیادی را برایتان به‌وجود آورند.
استرس مالی می‌تواند مانند هر منبع استرس‌زای دیگری مشکلات جسمی و روحی زیادی برایتان به‌همراه بیاورد. احساس شکست در مسائل مالی می‌تواند بر خواب، سبک تغذیه یا حتی روابط شما تأثیر بگذارد. این مسئله باعث می‌شود تا احساساتی مانند خشم، شرم یا ترس در وجودتان قلیان کنند و به اوج خود برسند.
استرس مالی پیامد‌های مختلفی دارد، مثل تنش و مشاجره با نزدیک‌ترین افراد زندگی، نوسانات خلق‌وخو یا حتی افسردگی و اضطراب در طول زندگی. بسیاری از افراد شاید برای مقابله با نگرانی‌های مالی به راهکار‌های اشتباه مثل مصرف الکل روی بیاورند یا حتی در اوضاع بدتر به انجام کار‌هایی مثل خودکشی تحریک شوند؛ بنابراین استرس‌های مالی را باید جدی گرفت و از راهکار‌های درست و حرفه‌ای برای کاهش آنها استفاده کرد.
بیشتر بخوانید:
نشانه های استرس مالی چیست؟
با اینکه تقریباً همه ما می‌دانیم که چیز‌هایی مهمتر از پول در زندگی وجود دارند، اما وقتی از نظر مالی دچار چالش می‌شویم، ترس و استرس زیادی را تجربه می‌کنیم. این اتفاق می‌تواند بر عزت نفس ما تأثیر بگذارد و دنیای درون ما را پر از ناامیدی کند. وقتی استرس بیش‌از‌اندازه زیاد شود، ذهن، بدن و زندگی اجتماعی ما را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در این جدول نشانه های استرس مالی را بررسی می‌کنیم:
|
نوع مشکل |
توضیحات |
| مشکلات خواب مثل بی‌خوابی | هیچ چیز به اندازه صورت‌حساب‌های پرداخت نشده یا از دست دادن درآمد نمی‌تواند باعث بی‌خوابی یا بروز مشکلات دیگر خواب در افراد شود. دغدغه‌های فکری زمان خواب بابت مسائل مالی مشکلات خواب را به‌وجود می‌آورند. |
| مشکلات تغذیه | شاید برای مقابله با استرس مالی تصمیم بگیرید برخی وعده‌های غذایی را حذف کنید یا حتی به‌دلیل استرس به پرخوری روی بیاورید که هر 2 مشکلات تغذیه‌ای به‌وجود می‌آورند. |
| افزایش احساس ناامیدی و افسردگی | زندگی زیر ابر استرس مالی ناامیدی و افسردگی را به‌همراه دارد. (به نقل از helpguide، مطالعه‌ای در دانشگاه Nottingham در بریتانیا انجام شد که نشان می‌دهد افرادی که با بدهی مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، بیش از 2 برابر در معرض ابتلا به افسردگی هستند.) |
| بروز حالات جسمی نامطلوب و بیماری | از دست دادن درآمد و استرس مالی می‌تواند حالات جسمی نامطلوب مثل افزایش ضربان قلب، تعریق، لرزش یا حتی حملات پانیک به‌همراه داشته باشد.
بیماری‌های جسمی مثل سردرد، مشکلات گوارشی، دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی نیز از عوارض استرس مالی هستند. گاهی حتی به‌دلیل استرس مالی تصمیم می‌گیرید به پزشک مراجعه نکنید که در این صورت مشکلات جسمی‌تان شدیدتر می‌شوند. |
| بروز مشکلات در رابطه | پول یکی از مهمترین مسائلی است که زوج‌ها درباره آن با هم بحث می‌کنند. به نقل از Nottingham، اگر استرس مالی کنترل نشود، باعث عصبانیت، از دست دادن علاقه و کاهش میل به رابطه جنسی می‌شود. این استرس حتی می‌تواند پایه قوی‌ترین روابط را هم از بین ببرد. |
| کناره‌گیری اجتماعی | استرس‌های مالی گویی بال‌های پرواز شما را می‌بُرند؛ بنابراین دچار مشکلاتی مثل کناره‌گیری اجتماعی می‌شوید و کیفیت زندگی اجتماعی‌تان پایین می‌آید. |
| روی آوردن به‌روش‌های مقابله‌ای نادرست |
مصرف بیش‌از‌اندازه الکل، مصرف بیش‌از‌اندازه داور‌های تجویزشده از طرف پزشک، قمار یا پرخوری از جمله روش‌های مقابله‌ای ناسالم هستند که در برابر استرس مالی از خود نشان می‌دهیم. |
نحوه مقابله با استرس مالی
برای مواجهه با استرس مالی می‌توانید از این راهکار‌ها استفاده کنید:
1_ صحبت‌کردن با دیگران
وقتی کسی با مشکلات مالی روبرو می‌شود، اغلب وسوسه می‌شود که همه چیز را خود به تنهایی حل کند. بسیاری از ما پول را حتی یک تابو می‌دانیم و دوست نداریم که درباره آن با دیگران حرف بزنیم؛ در واقع برخی شاید از افشای درآمد یا هزینه‌های خود به دیگران احساس ناخوشایندی را تجربه کنند.
برخی نیز از اینکه درباره اشتباهات مالی خود صحبت کنند، احساس خجالت می‌کنند؛ اما این کار‌ها فقط استرس مالی شما را افزایش می‌دهند. در وضعیت فعلی اقتصادی، جایی که اغلب مردم بدون تقصیر در حال تلاش برای بهبود وضعیت مالی خود هستند، دیگران به‌خوبی مشکلات مالی شما را درک می‌کنند.
صحبت رودررو با یک دوست مورد اعتماد یا یکی از عزیزان، ابزاری برای کاهش استرس مالی است. صحبت در مورد مشکلات مالی باعث می‌شود تا به ایده‌های جدید برسید و چشم‌انداز‌های بهتری برای عبور از مشکلات بیابید. وقتی در مورد این مسائل با شخص مورداعتمادی حرف می‌زنید، کمتر ترسناک به‌نظر می‌رسند.
کسی که با او حرف می‌زنید، لازم نیست حتماً بتواند مشکلات مالی شما را برطرف کند یا به شما کمک مالی ارائه دهد. این فرد فقط باید بدون قضاوت یا انتقاد به صحبت‌های شما گوش دهد.
هنگام صحبت با دیگران در مورد احساساتی که دارید، صادق باشید؛ این کار باعث می‌شود تا مشکلی را که با آن روبرو هستید، بهتر درک کنید یا حتی دوستان‌تان راه‌حل‌های بهتری به شما ارائه کنند.
1.1_ دریافت مشاوره حرفه‌ای
برخی افراد در زمینه ارائه مشاوره مالی فعالیت می‌کنند. آنها می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مثل مدیریت بدهی، پس‌اندازکردن، پیدا‌کردن کار، نحوه مواجهه با طلبکار‌ها یا دریافت وام و تسهیلات کمک‌های زیادی به شما کنند. اگر می‌خواهید از طریق ارتباطات با دیگران قدم مؤثری برای از بین بردن استرس‌های مالی خود بردارید، پیشنهاد می‌دهیم که به‌سراغ یک مشاور مالی حرفه‌ای هم بروید.
با دریافت مشاوره حتی می‌توانید زمینه موفقیت مالی خود را بچینید و با قدرت استرس‌های درونی‌تان را کنار بگذارید.
بیشتر بخوانید:
2_ اطلاع از موجودی مالی
اگر برای تأمین مخارج زندگی خود مشکل دارید، شاید فکر کنید که با پرداخت‌نکردن قبوض، ملاقات‌نکردن طلبکاران یا نادیده‌گرفتن صورت‌حساب‌های بانکی می‌توانید استرس‌های خود را کاهش دهید، اما اینطور نیست. انکار واقعیت می‌تواند در درازمدت مشکلات را جدی‌تر کند؛ بنابراین به‌جای انکار واقعیت، به‌طور کامل امور مالی خود را زیر ذره‌بین قرار دهید.
شما باید به‌طور کامل از جزئیات درآمد، بدهی‌ها و هزینه‌های خود در طول یک ماه اطلاعاتی به دست آورید. بدیهی است که برخی مشکلات مالی نسبت به سایر مشکلات زودتر رفع می‌شوند. زمانی که وضعیت مالی خود را لیست کردید، موقعیت خود را بهتر بررسی می‌کنید. هر اندازه هم که آگاهی از بدهی‌ها یا مسائل مالی دلهره‌آور باشد، این کار به شما کمک می‌کند تا کنترل امور مالی را به دست بگیرید.
در این زمینه به چند نکته مهم توجه داشته باشید:
2.1_ بدهی‌های خود را لیست کنید
بدهی‌ها شامل قبض‌های سررسیده، اقساط و حتی پولی که به هر یک از اعضای خانواده می‌دهید، هستند؛ بنابراین همه آنها را لیست کنید و در نظر بگیرید.
21_ الگو‌ها و محرک‌های هزینه‌ها را بشناسید
آیا وقتی استرس دارید، به مرکز خرید می‌روید و خرید می‌کنید؟ وقتی بچه‌ها سروصدا می‌کنند، از آنها با وعده رفتن به رستوران‌های گران‌قیمت می‌خواهید که آرام باشند؟ وقتی محرک‌های هزینه‌ها را بشناسید، از راهکار‌های مقابله‌ای بهتری استفاده خواهید کرد تا بدهی‌ها و پرداختی‌ها را کاهش دهید.
2.3_ تغییرات هر چند کوچک ایجاد کنید
خرج‌های روزانه کوچک می‌توانند تأثیر زیادی در افزایش هزینه‌ها در طی ماه داشته باشند. خرید روزنامه، ساندویچ برای ناهار یا شام، سیگار، آدامس و… همه جزء خرج‌های روزانه‌ای هستند که می‌توانند منجر به افزایش هزینه‌ها شوند.
اگرچه غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد که خود را از تمام لذت‌ها محروم کنید و هیچ هزینه‌ای نپردازید، اما می‌توانید با کاهش هزینه‌های غیرضروری پول نقد بیشتری داشته باشید و استرس‌های مالی را کاهش دهید.
2.4_ خرج‌های فوری را حذف کنید
آیا تا به الان چیزی را در فروشگاه‌های آنلاین یا ویترین مغازه‌ها دیده‌اید که مجاب شوید آن را حتماً بخرید؟ خرید‌های فوری می‌توانند خرج‌های زیادی روی دست‌تان بگذارند. برای جلوگیری از خرج‌های فوری پیشنهاد می‌دهیم قانونی برای خود در نظر بگیرد؛ شما طبق این قانون باید قبل از هر خرید حداقل یک هفته صبر کنید.
2.5_ خود را ببخشید
همانطور که عادات بدهی و خرج‌های خود را مرور می‌کنید، به یاد داشته باشید که در شرایط فعلی تقریباً همه مشکلات شما را تجربه می‌کنند؛ بنابراین به‌جای اینکه خود را سرزنش کنید، به خودتان استراحت دهید و تمرکزتان را روی جنبه‌هایی بگذارید که قابل کنترل هستند.
2.6_ شناخت منابع خرج
گاهی اوقات مشکلات مالی به‌دلیل خرج‌های معقول مثل اجاره‌خانه یا قبوض هستند؛ اما گاهی درآمد صرف مخارج نادرستی می‌شود، مثل قمار. شما باید منابع نادرستی که پول خود را در آنها هزینه می‌کنید، بشناسید. با حذف این موانع می‌توانید جلوی بسیاری از مشکلات مالی را بگیرید.
2.7_ برنامه‌ریزی‌کردن و پایبند‌بودن به آن
برای افزایش درآمد و کاهش هزینه‌ها باید برنامه‌ریزی نیز داشته باشید. برای برنامه‌ریزی مالی طبق این مراحل پیش بروید:
2.8_ مشکل مالی را شناسایی کنید
بعد از اینکه میزان درآمدتان را مشخص کردید، باید بتوانید به وضوح مشکل مالی خاصی را که با آن دست و پنجه نرم می‌کنید، بشناسید. ممکن است در زمان استرس و اضطراب به مراکز خرید بروید، درآمد کافی نداشته باشید یا بیش‌از‌اندازه برای مواد غذایی و خوراکی هزینه کنید؛ در هر صورت باید برای هر یک از این مشکلات مالی برنامه‌ای جداگانه بچینید.
2.9_ به‌دنبال راه‌حل باشید
ایده‌هایتان بابت کاهش مخارج را با دوستان یا یکی از اعضای خانواده مورداعتماد خود در میان بگذارید. دریافت کمک از مشاور مالی نیز در این زمان به شما کمک زیادی می‌کند.
راه‌حل‌ها می‌توانند شامل این باشند که:
- برای کاهش هزینه‌های تسهیلات از شرکت‌های ارائه‌دهنده آنها بخواهید که نرخ بهره کمتری را برایتان در نظر بگیرند
- خانه کوچکتری اجاره کنید تا اجاره‌بهای ماهانه کمتری بپردازید.
بیشتر بخوانید:
2.10_ پیشرفت خود را زیر نظر داشته باشید
رویداد‌هایی که روی جنبه‌هایی مالی زندگی تأثیر می‌گذارند، گاهی خیلی سریع اتفاق می‌افتند؛ بنابراین مهم است که شما برنامه‌ریزی‌های مالی خود را مرور کنید و همواره میزان پیشرفت‌تان را زیر ذره‌بین بگیرید.
- آیا عملکردتان در برخی از جنبه‌ها که برای آنها برنامه‌ریزی کرده بودید، بهتر است؟
- آیا هزینه‌های جدیدی به‌وجود آمده و باید تغییراتی در برنامه‌ریزی مالی خود داشته باشید؟
این‌ها سؤالاتی هستند که باعث می‌شوند پیشرفت خود را ارزیابی کنید و برنامه‌های جدیدی برای بهتر‌شدن وضعیت مالی بچینید.
2.11_ با شکست از مسیر دور نشوید
همه ما انسان‌ها ممکن است با وجود برنامه‌ریزی‌های زیاد یا تلاش‌های مداوم گاهی دچار چالش‌هایی شویم یا اتفاقات غیرمنتظره‌ای برایمان رخ دهند. در این زمان نباید از مسیر خارج شوید؛ شما باید از شکست یا چالش درس بگیرید و دوباره به مسیر بازگردید.
2.12_ ایجاد بودجه‌های ماهانه
مهم نیست که چه برنامه‌ای برای مدیریت هزینه‌ها در نظر گرفته‌اید، در هر صورت ایجاد بودجه‌های ماهانه برای همه ما در مدیریت مالی اهمیت دارد. در نظر گرفتن بودجه ماهانه باعث می‌شود که روی مخارج خود کنترل بیشتری داشته باشید.
از این ایده‌ها در ایجاد بودجه ماهانه استفاده کنید:
- اول هر ماه هزینه‌های مربوط به رفت‌و‌آمد به محل کار، خرج و خوراک، سفر و… را در نظر بگیرید.
- هزینه‌های سالانه مانند بیمه ماشین یا رهن خانه را بر عدد 12 تقسیم کنید و هر ماه مبلغ مشخصی را برایشان کنار بگذارید.
- هزینه‌های غیرمنتظره را اول هر ماه در نظر بگیرید و بودجه‌ای برایشان تعیین کنید؛ مثلاً مراجعه به دکتر یا تعمیرات وسایل خانه جزء هزینه‌های غیرمنتظره هستند.
- در صورت امکان از خدمات پرداخت خودکار سیستم‌های بانکی استفاده کنید تا مطمئن شوید تمام هزینه‌ها در بخش‌های مختلف موردنظرتان پرداخت می‌شوند.
- هزینه‌های خود را اولویت‌بندی کنید. با اولویت‌بندی‌کردن دقیقاً می‌دانید که یک بودجه خاص باید صرف چه زمینه‌ای شود.
- به‌دنبال راه‌هایی برای پس‌اندازکردن پول باشید. در بسیاری از موارد شاید نیاز باشد که بخشی از مخارج را برای جمع‌کردن پس‌انداز حذف کنید.
- از همه افراد خانواده بخواهید که در مسیر جدید شما را همراهی کنند و متناسب با بودجه ماهانه عملکرد مالی خود را تغییر دهند تا در طول ماه به مشکل مالی نخورید.
3_ مدیریت استرس‌های درونی
حل مشکلات مالی شامل گام‌های کوچکی است که به‌مرور زمان پاداش‌هایی را به‌همراه دارد. در شرایط اقتصادی فعلی، اینکه مشکلات مالی یک شبه از بین بروند، بعید به‌نظر می‌رسد؛ اما این به آن معنی نیست که نمی‌توانید برای کاهش استرس‌های درونی و یافتن آرامش ذهنی کاری انجام دهید.
شما باید علاوه‌بر تلاش برای مدیریت مالی، اقداماتی هم برای کاهش استرس درونی خود انجام دهید، مثل:
3.1_ ورزش کنید
حتی کمی ورزش منظم می‌تواند باعث کاهش استرس، بهبود خلق‌وخو و افزایش عزت نفس شود. اگر فرصت کافی ندارید، فقط 10 دقیقه در طی هر روز را به فعالیت‌های ورزشی اختصاص دهید. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری پیچیدگی خاصی ندارند، بنابراین بهترین گزینه برای کسانی هستند که فکر می‌کنند زمانی برای ورزش‌کردن در طی روز پیدا نمی‌کنند.
3.2_ از تکنیک‌های آرامش‌بخش استفاده کنید
هر روز به خود استراحت دهید و فرصتی به‌وجود بیاورید که ذهن آرامش را بازسازی کند. در این زمان می‌توانید کار‌های مختلفی انجام دهید که از جمله آنها می‌توان به ریلکسیشن یا مدیتیشن اشاره کرد. این تکنیک‌ها می‌توانند آرامش درونی‌تان را بازیابی کنند و انرژی مضاعفی درونتان به‌وجود آورند.
3.3_ خواب کافی داشته باشید
احساس خستگی و خواب‌آلودگی، میزان استرس و الگو‌های افکار منفی درونی‌تان را افزایش می‌دهد. بهبود وضعیت خواب در دوران سخت اقتصادی می‌تواند به شما کمک کند تا با آرامش بیشتری با مسائل مالی روبرو شوید.
3.4_ عزت نفس خود را تقویت کنید
تجربه مشکلات مالی شاید باعث شود که احساس شکست کنید. این اتفاق تأثیر بالقوه‌ای روی عزت نفس‌تان می‌گذارد. شما در این زمان باید از راه‌های مختلفی برای تقویت عزت نفسی درونی‌تان کمک بگیرید. تکرار عبارات تأکیدی، یادآوری موفقیت‌های گذشته یا ایمان‌داشتن به تغییر شرایط می‌توانند عزت نفس را تقویت کنند.
3.5_ رژیم غذایی مناسبی داشته باشید
یک رژیم غذایی مناسب سرشار از انواع میوه‌ها، سبزیجات و امگا 3 می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای روی بهبود خلق‌وخوی شما بگذارد. سعی کنید از خوردن کافئین زیاد یا الکل بپرهیزید و بیشتر بودجه خود را صرف خرید غذا‌ها یا خوراکی‌های سالم کنید.
3.6_ سپاسگزاری کنید
قدردان چیز‌های مختلف زندگی‌تان باشید. هنگامی که گرفتار مشکلات مالی هستید، به راحتی می‌توانید مثل گذشته بودجه خود را صرف چیز‌های مختلف کنید؛ اما مجبور به انجام این کار نیستید! شما لازم نیست طوری جلوه دهید که گویی همه چیز خوب است.
در این زمان شما می‌توانید بودجه‌تان را با سخت‌گیری بیشتری مدیریت کنید، اما همچنان قدردان بخش‌های دیگر زندگی‌تان مثل روابط خوب، احساس خوب، سلامتی و… باشید. حس قدردانی احساس رضایت از زندگی را افزایش می‌دهد.
توصیه‌هایی برای بهبود استرس مالی
همانطور که استرس مالی می‌تواند ناشی از طیف گسترده‌ای از مشکلات مالی باشد، طیف وسیعی از راه‌حل‌ها نیز برای رفع آن وجود دارد. شما می‌توانید از ایده‌های مختلفی برای کاهش هزینه‌ها استفاده کنید، مثل:
- برای بخش‌های مختلف زندگی بودجه‌های محدودتر در نظر بگیرید.
- مخارج آنلاین و خرید‌های اینترنتی را محدود کنید.
- شغل جدید پیدا کنید و منبع درآمد جدید به‌وجود آورید.
- پس‌انداز خود را در برابر تورم حفظ کنید. برای این کار سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهید که مطمئن هستید ارزش پول شما را حفظ می‌کنند.
- اهداف مالی خود را مشخص کنید تا برای آنها استراتژی‌های مناسبی در نظر بگیرید.
- پس‌انداز خود را برای دوران بازنشستگی افزایش دهید تا بابت آینده نگرانی نداشته باشید.
- از گذشته خود درس بگیرید و رفتار‌های مالی اشتباه را که در گذشته منجر به شکست می‌شدند، انجام ندهید.
- درخواست افزایش حقوق خود را ثبت کنید. از “نه” شنیدن ترسی نداشته باشید و با کارفرمای خود در این زمینه حرف بزنید.
- شغل‌های سمی را ر‌ها کنید. شغل‌های سمی مشاغلی هستند که درآمد بسیار کمی دارند و فرسودگی جسمی و ذهنی زیادی برایتان به‌همراه می‌آورند.
- ارزش خالص دارایی خود را هر سال محاسبه کنید. با انجام این کار متوجه می‌شوید که چقدر به اهداف مالی که از قبل مشخص کرده بودید، رسیده‌اید.
- از خود در برابر کلاهبرداران محافظت کنید. اگر پیشنهاد مالی به شما شد، از قبل درباره آن تحقیقات لازم را انجام دهید تا در دام سودجویان نیفتید.
- در صورت امکان شغل دوم داشته باشید تا درآمد بیشتری داشته باشید.
- استراتژی‌های افراطی در ذخیره‌کردن یا خرج‌کردن پول را کنار بگذارید. شما باید همه چیز را در حد تعادل نگه دارید.
- خود را به چالش بکشید و هر هفته سعی کنید نکات مالی بیشتری یاد بگیرید.
- در صورت امکان هر ماه یا هر چند ماه با یک متخصص مالی صحبت کنید تا روند بهبود وضعیت مالی‌تان را بررسی کند.
معرفی کتاب برای بهبود استرس مالی
بسیاری از ما به‌دلیل نداشتن علم کافی در زمینه امور مالی دچار استرس می‌شویم. در اینجا کتاب‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم که از شما فردی حرفه‌ای در این زمینه مالی می‌سازند و میزان استرس‌های مالی‌تان را به حداقل می‌رسانند.
- کتاب “اصول مدیریت مالی شخصی” نوشته جک آر کاپور و همکاران
- کتاب “ثروتمندترین مرد بابل” نوشته جرج سمیوئل کلاسون
- کتاب “پدر پولدار پدر بی پول” نوشته رابرت کیوساکی
- کتاب “پول، 7 قدم تا رسیدن به آزادی مالی” نوشته آنتونی رابینز
- کتاب “تو کله خر هستی پس پولدار می‌شوی” نوشته جن سینسرو
- کتاب “قطار سرعت به سوی ثروت” نوشته دارن هاردی
- کتاب “اسرار ذهن ثروتمند” نوشته تی هارو اکر
- کتاب “میلیونر خودکار” یا “میلیونر اتوماتیک” نوشته دیوید باخ
- کتاب “چه کسی پول مرا برداشت؟ ” نوشته رابرت کیوساکی
کلام آخر
استرس مالی در دنیای امروز کاملاً طبیعی است، اما نباید بیش‌از‌اندازه درگیر آن شوید. شما باید با استفاده از راهکار‌های مختلف هوش مالی خود را افزایش دهید و به‌مرور با تکنیک‌های کاربردی استرس‌های درونی‌تان را به حداقل برسانید. صحبت‌کردن با یک روانشناس یا دریافت کمک‌های حرفه‌ای از مشاور‌های مالی در این زمینه می‌تواند به شما کمک زیادی کند. این افراد با تکیه بر دانش و مهارت خود به شما در داشتن آرامش بیشتر کمک خواهند کرد.
منابع:
