به گزارش Healthline در تحقیقی که در سال 2017 بهمنظور بررسی تأثیر استرس بر آکنه روی دانشجویان بین 22 تا 24 سال انجام شد، محققها طی بررسیها متوجه شدند که سطوح بالای استرس با شدت آکنه همبستگی مثبت دارد.
مطالعهای نیز در کشور کره جنوبی روی 1236 نفر در سال 2011 انجام شد که محققها طی بررسیها متوجه شدند که کمبود خواب، مصرف الکل و قاعدگی میتوانند بهطور بالقوه شدت آکنه را بیشتر کنند. اغلب افرادی که به استرس مبتلا هستند نیز کمبود خواب دارند یا الکل زیادی مصرف میکنند.
با توجه به این نتایج، پوست ما نیاز به رسیدگی کاملی جهت محافظت در برابر استرس دارد. ما در این مقاله میخواهیم درباره تأثیر استرس بر پوست صحبت کنیم.
استرس چگونه روی پوست تأثیر میگذارد؟
استرس بهروشهای مختلفی روی پوست تاثیر میگذارد که عبارت هستند از:
1_ ترشح آدرنالین و کورتیزول
وقتی که استرس دارید، بدن شروع به ترشح هورمون آدرنالین و کورتیزول میکند. این هورمونها بر عملکرد بدن از جمله جریان خون در پوست تأثیر میگذارند؛ برای همین پوست دچار مشکلاتی از جمله بثورات میشود.
2_ تضعیف سیستم ایمنی بدن
استرس میتواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند. در این شرایط بدن در برابر عفونتها و بیماریهای پوستی از جمله پیسی (ویتیلیگو) یا کهیر مزمن آسیبپذیر میشود. اینها جزء بیماریهای خودایمنی هستند؛ این یعنی بدن فکر میکند که در حال مبارزه با عفونت است و مواد شیمیایی تولید میکند که به سلولهای طبیعی حملهور میشوند.
3_ بدترکردن اوضاع بیماریهای پوستی
اگر قبلاً به بیماریهای پوستی مبتلا شدهاید، استرس میتواند شرایط را بدتر کند. استرس در واقع آسیبهای ناشی از برخی مشکلات مانند عفونت را گسترش میدهد؛ مثلاً ویروس هرپس سیمپلکس که باعث تبخال میشود، در بدن نهفته است و فعال نیست؛ اما زمانی که دچار استرس شدید، این ویروس علائمی را از خود نشان میدهد.
4_ ایجاد سبک زندگی ناسالم
استرس میتواند شما را شبها بیدار نگه دارد؛ همچنین ممکن است شما را مجاب به خاراندن اگزمای خارشدار یا کهیر کند که در نتیجه خواب راحت شبانه را از شما میگیرد.
در زمان استرس شاید برای مقابله با آن به غذاهای شیرین و چرب، سیگار، الکل یا کافئین روی بیاورید که همه آنها نهتنها برای پوست، بلکه برای سلامت کلی بدن مفید نیستند.
مثلاً الکل و نوشیدنیهای گرم میتوانند باعث قرمزی پوست مانند روزاسه شوند. این نوشیدنیها باعث خارش کهیر پوست نیز میشوند. اکلیل همچنین روی کمشدن آب پوست تأثیر میگذارد و آن را خشک میکند. سیگار کشیدن نیز روی بدترشدن بیماری پسوریازیس تأثیر میگذارد.
استرس همچنین میتواند باعث بروز رفتارهای اشتباه در بدن شود که به آنها “رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن” یا ” Body-Focused Repetitive Behaviours” میگویند. این رفتارها شامل کارهایی مثل کشیدن موها و مژهها یا کندن پوست میشوند. این رفتارها شاید راهکاری برای درمان استرس کوتاهمدت بهنظر برسند، اما در طولانیمدت آسیبزا هستند.
خواندن این مقاله نیز میتواند برای شما مفید باشد: استرس در زنان
تأثیر استرس بر پوست چیست؟
استرش میتواند مشکلاتی مثل خشکی پوست، چینوچروک و آکنه ایجاد کند. در ادامه برخی از مهمترین تأثیرات استرس بر پوست را بررسی میکنیم:
1_ آکنه
کورتیزول ناشی از استرس روی قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس تأثیر میگذارد و منجر به تولید هورمونی به نام کورتیکوتروفین (CRH) میشود. این هورمون در ترشح چربی غدد چربی در اطراف فولیکولهای مو تأثیر دارد. تولید بیشازاندازه چربی بهواسطه این غدد میتواند منافذ پوست را ببندد و منجر به آکنه شود.
راههای جلوگیری از آکنه:
راهکار |
توضیحات |
شستشوی صورت | صورت خود را 2 بار در روز بشویید و سپس از کرم مرطوبکننده بدون چربی استفاده کنید.
(شستشوی بیشازاندازه باعث خشکی پوست و افزایش جوش صورت میشود!) |
درمانهای موضعی | از درمانهای موضعی مانند کرمها یا سرمهای حاوی اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پراکسید استفاده کنید. |
رژیم غذایی مناسب | خطر ابتلا به آکنه در صورت مصرف غذاهایی با شاخص گلیسمی بالا افزایش پیدا میکند. غذاهای شیرین و پر کربوهیدرات مانند بیسکوییتها، کیکها و پایها نیز منجر به آکنه بیشتر میشوند.
محصولات لبنی مانند شیر بدون چربی نیز زمینهساز آکنه هستند. نان گندم کامل، بلوبریها، برنج قهوهای، بوقلمون، دانه کدو تنبل و اسفناج برای درمان آکنه مناسب هستند. |
لیزر درمانی |
در درمان فتودینامیک ابتدا یک محلول موضعی روی پوست اعمال میشود تا پوست را در برابر نور حساستر کند. حالا پزشک یک منبع نور را روی ناحیه آکنه متمرکز میکند تا سلولهای مرده و باکتریهای پوست را از بین ببرد. |
2_ کیسههای زیر چشم
تورم و پف زیر پلک از جمله بارزترین علائم کیسههای زیر چشم هستند. با افزایش سن، خطر پدیدارشدن کیسههای زیر چشم افزایش پیدا میکند؛ چون ماهیچههای حمایتکننده اطراف چشم ضعیفتر میشوند. افتادگی پوست بهدلیل از دست دادن خاصیت ارتجاعی نیز از جمله مهمترین دلایل بروز کیسههای چشم است.
وبسایت Healthline گزارش میدهد که یک منبع معتبر تحقیقاتی دریافته است که استرس ناشی از کمخوابی میتواند در افزایش علائم پیری پوست از جمله کاهش خاصیت ارتجاعی، خطوط ریز یا ایجاد رنگدانههای ناهموار تأثیر بگذارد. از دست دادن خاصیت ارتجاعی پوست میتواند منجر به بروز کیسههای زیر چشم شود.
راههای جلوگیری از پف و کیسههای زیر چشم:
راهکار | توضیحات |
جراحی |
عمل بلفاروپلاستی راهحلی مناسب برای رفع پف زیر چشم است که از طریق برداشتن چربیهای اضافه انجام میشود. در این روش، جراح چربی ناحیه زیر چشم را دوباره تنظیم میکند تا با سفتشدن پوست، ظاهری صاف برای آن بهوجود آورد. |
لیزر درمانی | نتایج لیزردرمانی در از بین بردن پف زیر چشم بین 6 تا 9 ماه باقی میماند. در این روش پزشک با استفاده از لیزر CO2 مشکلات پوست زیر چشم را از بین میبرد. |
تزریق فیلر | نتایج تزریق فیلر بین 6 تا 12 ماه باقی میماند. در این روش پزشک مادهای را که اغلب حاوی هیالورونیک اسید است، به ناحیه زیر چشم تزریق میکند. |
مزوتراپی |
در مزوتراپی مجموعهای از ویتامینها، آنزیمها، هورمونها و عصارههای گیاهی به پوست برای سفتشدن و جوانسازی تزریق میشوند. |
3_ استرس و خشکی پوست
لایه بیرونی پوست حاوی پروتئین و لیپیدهایی است که نقش مهمی در هیدراته نگهداشتن سلولهای پوستی دارند. این لایه مانند یک سد از پوست زیرین شما نیز محافظت میکند. وقتی لایه بیرونی پوست به درستی کار نمیکند، دچار مشکلاتی از جمله خشکی و خارش پوست میشوید.
Healthline گزارش میدهد که در سال 2014 مطالعهای روی موش انجام شد که نشان میداد استرس عملکرد لایه بیرونی پوست را مختل میکند و ممکن است بر احتباس آب پوست تأثیر منفی بگذارد. محققها طی همین مطالعه روی چندین انسان دریافتند که استرس ناشی از مصاحبه میتواند توانایی سد پوست برای بهبود خود را از بین ببرد.
راههای جلوگیری از خشکی پوست:
راهکار |
توضیحات |
رژیم غذایی مناسب | انواع خوراکیها مانند آب، آجیلها و دانههای روغنی، ماهیهای چرب، آووکادو، میوه تازه، سبزیجات تازه، روغن زیتون و روغن نارگیل برای درمان خشکی پوست مناسب هستند. |
استفاده از مرطوب کننده | مرطوبکنندهها منجر به صافی و نرمی پوست میشوند و جلوی ترکخوردگی آن را میگیرند. توصیه میکنیم که مرطوبکنندههای فاقد عطر، سولفات و الکل را مصرف کنید. مرطوبکنندههای حاوی حاوی گلیسیرین، هیالورونیک اسید و روغنهای طبیعی نیز بسیار مناسب هستند. |
استفاده از شوینده مناسب |
شویندههای مناسب پوست خشک با خاصیت نرمکنندگی بهترین گزینه برای درمان خشکی پوست هستند. شما باید از مصرف شویندههای حاوی دانههای ریز اسکراب، سولفات، الکل، عطر و روغنهای غیرضروری بپرهیزید. |
4_ بثورات
استرس باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود. در صورتی تضعیف سیستم ایمنی، بدن دچار مشکلاتی مانند عدم کنترل باکتری در روده و پوست میشود که این اختلال را با نام “دیس بیوزیس” میشناسند. زمانی که این ناهماهنگی روی پوست تأثیر میگذارد، مشکلاتی مانند بثورات بهوجود میآیند.
استرس میتواند چندین بیماری را تشدید کند که در نهایت منجر به بثورات پوستی و التهاب مثل اگزما، پسوریازیس یا درماتیت تماسی میشود.
راههای جلوگیری از بثورات:
راهکار |
توضیحات |
مصرف آنتیهیستامینهای خوراکی | این داروها با کاهش تولید هیستامین در بدن منجر به کاهش کهیرهای پوستی میشوند. شما امکان مصرف این داروها را به تنهایی یا با ترکیب با آنتاگونیستهای H-2 زیر نظر پزشک دارید. |
مصرف کورتیکواستروئیدها | کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزونها خیلی سریع راش پوستی را از بین میبرند. این داروها معمولاً بهشکل تزریقی مصرف میشوند. |
داروهای ضد خارش |
داروهای ضد خارش، ضد تورم و دیگر داروهای برطرفکننده علائم آلرژی برای درمان بثورات استفاده میشوند. |
5_ چینوچروک
استرس روی پروتئینهای پوست تأثیر منفی میگذارد و باعث کاهش خاصیت ارتجاعی آن میشود. با کاهش خاصیت ارتجاعی پوست، میتوان انتظار بروز مشکلاتی مانند چینوچروک را داشت.
استرس روی انحراف ابرو نیز تأثیر دارد که منجر به ایجاد چینوچروک میشود.
راههای جلوگیری از چینوچروک:
راهکار | توضیحات |
مصرف رتینوئید |
ریتنوئیدها یکی از مواد اصلی ضدپیری هستند که با افزایش کلاژن منجر به حجیمشدن پوست میشوند.
رتینوئیدها روی بازسازی پوست تأثیر میگذارند و رگهای خونی جدیدی بهوجود میآورند. |
تزریق بوتاکس | سم بوتولینوم A خالص (بوتاکس) باعث شلشدن ماهیچههای زیر چینوچروک میشود و پوست بالاتر را صاف میکند. |
تزریق فیلر |
پزشکها چروکهای پوستی را از طریق فیلر و با مواد مختلفی مانند کلاژن، هیالورونیک اسید و دیگر مواد مصنوعی پر میکنند. |
6_ برافروختگی صورت یا فلاشینگ
استرس باعث تغییر عادات تنفسی میشود. تغییر عادات تنفسی میتواند باعث برافروختگی صورت یا فلاشینگ شود.
حملات فلاشینگ منجر به قرمزی پوست و احساس گرگرفتگی میشوند. در چنین شرایطی دچار تعریق بیشازاندازه میشوید و وضعیت نامطلوبی را تجربه میکنید.
راههای جلوگیری از برافروختگی صورت:
راهکار | توضیحات |
مصرف مایعات |
مایعات زیاد جلوی گرگرفتی بدن یا کمآبی آن را میگیرند و بهمرور منجر به درمان فلاشینگ میشوند. |
تکنیکهای تمدد اعصاب | تکنیکهای تمدد اعصاب مانند مدیتیشن یا رژیم غذایی سالم و متعادل به درمان فلاشینگ کمک میکنند. |
لیزر درمانی |
درمان با لیزر IPL یکی از بهترین روشهای از بین بردن فلاشینگ است. در این روش دستگاه IPL نورهایی با طول موج متنوع تولید میکند و عارضههای پوستی مختلف را از بین میبرد. |
آیا شرایط پوستی نامناسب منجر به احساس استرس میشود؟
پوست و استرس رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند؛ یعنی همانطور که استرس میتواند منجر به بروز مشکلات پوستی شود، مشکلات پوستی نیز عاملی برای ایجاد استرس هستند.
مشکلات پوستی بهدلیل احساسی که در شما نسبت به خودتان بهوجود میآورند، زمینهساز استرس هستند. این مشکلات میتوانند بر زندگی روزمره شما از جمله فعالیتهای اجتماعی تأثیر منفی بگذارند و شما را وارد یک چرخه معیوب کنند؛ مثلاً ممکن است بهدلیل حملات فلاشینگ احساس استرس داشته باشید؛ این شما را وارد یک چرخه معیوب میکند و هر بار برای قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی تحت فشار بیشتری قرار میگیرید.
شکستن چرخه استرس اهمیت زیادی دارد. شما باید با استفاده از راهکارهای مراقبتی و تکنیکهای تمدد اعصاب بهمرور آسیبهای پوستی خود را از بین ببرید و روی کاهش استرس تأثیر مثبت بگذارید.
چگونه پوست آسیب دیده بر اثر استرس را درمان کنیم؟
اگر سلامت روان شما تحت تأثیر مشکلات پوستی قرار گرفته است، باید به پزشک خود مراجعه کنید. پزشکها با استفاده از راهکارهای درمانی مناسب مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) به شما در درمان کمک میکنند. در اینجا برخی از بهترین راههای درمان پوست آسیبدیده بر اثر استرس را بررسی میکنیم:
1_ درمان شناختی رفتاری (CBT)
یکی از بهترین راهها برای درمان استرس، شرکت در جلسههای درمان شناختی رفتاری (CBT) است. در این روش درمانی پزشک سعی میکند تا با تغییر افکار و باورهای منفی، دیدگاه مثبتی نسبت به زندگی و اتفاقات پیرامون در فرد بهوجود آورد. شما باید بهطور مداوم در جلسههای CBT شرکت داشته باشید و به توصیههای روانشناس عمل کنید تا بهمرور شاهد کاهش آثار استرس و بیماریهای پوستی در بدن خود باشید.
2_ ذهن آگاهی
ذهن آگاهی به معنی حضور در لحظه است. شما از طریق تمرین ذهن آگاهی میتوانید آگاهی بیشتری در مورد احساسات و وضعیت جسمی خود داشته باشید.
شما از طریق تکنیکهای ذهن آگاهی یاد میگیرید که با خود مهربانتر باشید.
به نقل از وبسایت bupa، ذهن آگاهی در از بین بردن آکنه، پسوریازیس و بیماری پیسی یا ویتیلیگو تأثیرگذار است.
چگونه ذهن آگاهی داشته باشیم؟
- مکانی آرام پیدا کنید و در آنجا بنشینید یا دراز بکشید.
- چشمهایتان را ببندید یا نیمهباز بگذارید و با آرامش نفس بکشید.
- تمرکز خود را روی نفسهایتان بگذارید و به ورود و خروج هوا به بدن یا بالا و پایین رفتن شکم توجه کنید.
- توجه خود را روی بخشهای مختلف بدنتان ببرید. پاها، وزن بدن و تمام احساسات دیگر بدنی خود را حس کنید.
- به صداهای اطراف نیز گوش دهید. به بوها، رنگها یا هر چیزی دیگری که در لحظه وجود دارد، متمرکز شوید.
- اجازه دهید که افکارتان بیایند و بروند. سعی کنید به افکار برچسب بزنید، مثلاً روی یک فکر برچسب “خاطره” بچسبانید.
این تمرین را ابتدا بین 5 تا 10 دقیقه در روز انجام دهید و بهمرور زمان آن را بیشتر کنید.
3_ داشتن روتین پوستی مناسب
روتین پوستی مناسب یکی از بهترین راهکارهای مراقبت از پوست بهصورت روزانه است. شما میتوانید هر روز صبح و عصر صورت خود را با یک شوینده ملایم بشویید و بعد از شستشو کرم ضدآفتاب (برای مراقبت از پوست در برابر اشعههای مضر خورشید) بزنید.
البته روتین پوستی باید کاملاً سازگار با پوست شما باشد؛ بنابراین برای داشتن روتین مناسب و انتخاب محصولات کارآمد، حتماً ابتدا بهسراغ یک پزشک متخصص پوست بروید.
4_ فعالیت بدنی
فعالیت بدنی نهتنها در کاهش استرس و سلامت روحی و روانی تأثیر دارد، بلکه روی سلامت جسمی نیز تأثیرگذار است. ورزش روی بهبود کیفیت خواب هم تأثیر مثبت میگذارد؛ بنابراین حتماً ورزشکردن را به بخشی از روتین زندگی خود تبدیل کنید.
شما در حین ورزشکردن توجه خود را از روی افکار منفی بر میدارید و روی تمرینات میگذارید؛ بنابراین استرس کمتری را حداقل برای زمان ورزش تجربه میکنید.
ورزشکردن فواید زیادی هم برای پوست دارد. ورزش جریان خود را در پوست افزایش میدهد و به روشنترشدن رنگ آن کمک میکند. ورزش همچنین در دفع سموم و آلودگیهای منافذ پوست تأثیرگذار است و با کاهش خطوط چینوچروک و افزایش تولید کلاژن، پوستی زیبا و بانشاط را برایتان به ارمغان میآورد.
از جمله بهترین ورزشها برای کاهش استرس میتوان به یوگا و پیلاتس اشاره کرد.
5_ جذب ویتامین D
هر روز چند دقیقهای را به بیرون از منزل بروید و از طریق نور خورشید ویتامین D جذب کنید. ویتامین D بهعنوان یکی از عناصر تقویتکننده خلقوخو شناخته میشود که در کاهش استرس تأثیر دارد.
البته مکملهای ویتامین D نیز در داروخانهها موجود هستند که میتوانید آنها را زیر نظر پزشک مصرف کنید.
6_ رژیم غذایی مناسب
میوهها و سبزیجات جایگزین مناسبی برای کربوهیدراتها یا غذاهای پرچرب هستند. برای جلوگیری از مشکلات پوستی بر اثر استرس، از مصرف غذاهای چرب، شیرین و سرخ کرده بپرهیزید؛ این غذاها باعث التهاب پوست میشوند. بهترین خوراکیهای جایگزین، غذاهای سرشار از ویتامین و آنتیاکسیدان هستند.
شما میتوانید برای مرطوب نگهداشتن پوست در طی روز آب به اندازه کافی بنوشید. آب پوست را هیدراته نگه میدارد و از خشکی آن جلوگیری میکند.
مصرف دمنوشهای گیاهی نیز برای درمان استرس و بهبود پوست بسیار مفید است. در اینجا چند دمنوش گیاهی عالی را معرفی میکنیم:
- دمنوش بابونه: دمنوش بابونه موجب رفع استرس و اضطراب، تنظیم خواب و آرامش اعصاب میشود. این دمنوش به بهبود پف زیر چشمها و آثار خستگی نیز کمک میکند؛ البته دمنوش بابونه در برخی افراد آلرژی پوستی بهوجود میآورد.
- دمنوش به لیمو: این دمنوش با آرامش اعصاب، درمان میگرن و کاهش استرس و اضطراب یکی از بهترین دمنوشهای گیاهی است که در بهبود التهابات پوستی تأثیر دارد.
- چای سبز: چای سبز اسید آمینهای به نام L-theanine دارد که موجب کاهش استرس و اضطراب میشود. این دمنوش بهدلیل داشتن مقادیر بالای آنتیاکسیدان در از بین بردن سلولهای مرده پوست یا کاهش التهابات پوستی تأثیرگذار است.
- دمنوش بادرنجوبه: این دمنوش با با تقویت GABA اثرات ضد استرس دارد و برای بهبود خواب و احساس آرامش مؤثر است. این دمنوش همچنین با خاصیت نرمکنندگی پوست میتواند در درمان مشکلات پوستی کمک کند.
7_ خواب باکیفیت
هر انسان باید در طی روز بین 7 تا 9 ساعت بخوابد. نوجوانان و کودکان به خواب بیشتری نیاز دارند. کمبود خواب مشکلات زیادی از جمله پیری زودرس، چینوچروک و کاهش وضوح ذهنی میشود که در نتیجه استرس را بهدنبال دارد.
بدن در طول خواب شارژ میشود، بنابراین میتواند از پوست سالم حمایت کند؛ برای همین هر روز به اندازه کافی بخوابید.
8_ برقراری ارتباط
برقراری ارتباط یکی از بهترین روشهای کنترل استرس است. وقتی در مورد موضوعاتی که ذهنتان را آشفته کردهاند، با شخص قابل اعتمادی صحبت میکنید، آرامتر میشوید. حتی شاید طرف مقابل نتواند کمکی به شما کنند؛ اما گوش شنوای او بهتر درمانگر برای شماست.
اگر بهواسطه مشکلات پوستی استرس زیادی را تجربه میکنید، این موضوع را با یک پزشک متخصص پوست در میان بگذارید. پزشکان در طی روز بارها با افرادی مشابه شما که درمان شدهاند یا در حال درمان هستند، ملاقات میکنند؛ بنابراین میتوانند استرستان را بهشکل قابلتوجهای کاهش دهند.
9_ درمان ریشه استرس
استرس ممکن است در حوزههای مختلف زندگی بهوجود بیاید؛ از PTSD گرفته تا استرس دانشجویان و حتی استرس دندانپزشکی از مهمترین دلایل هستند. شما ابتدا باید ریشه استرسها را کشف کنید و با راهکارهای درست بهمرور افکار آشفتهتان را از بین ببرید. با انجام این کار به بهبود خلقوخوی خود کمک میکنید و بهمرور پوستی زیبا، سالم و شفاف به دست میآورید.
ما در بخش استرس و اضطراب وبسایت، انواع استرسها و روشهای مقابله با آنها را توضیح دادهایم که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به این بخش مراجعه کنید.
کلام آخر
تأثیر استرس بر پوست زیاد است و این حالت ذهنی میتواند آسیبهای بیشماری برای پوست داشته باشد؛ بنابراین توصیه میکنیم که اگر در حال دست و پنجه نرمکردن با استرس هستید، حتماً با استفاده از راهکارهای مناسب آن را درمان کنید؛ در غیر این صورت استرس تمام وجود شما را در بر میگیرد و دچار علائم جسمی مختلف از جمله مشکلات پوستی میشوید. برای درمان مشکلات پوستی باید علاوهبر استفاده از راهکارهای روان درمانی، روشهای مراقبت پوستی را نیز به کار ببرید تا بهمرور زمان این مشکلات از بین بروند. در این زمینه میتوانید از پزشکهای متخصص پوست کمک بگیرید تا با تجربه و دانش خود به شما کمک کنند.
منابع: