ترس از دندانپزشکی و احساس ناخوشایندی که هنگام حضور در مطب تجربه می‌کنیم، طبیعی و رایج است؛ اما “اضطراب دندانپزشکی” Dental anxiety، یک اختلال روان‌شناختی محسوب می‌شود. افراد مبتلا به استرس دندانپزشکی، ترس غیرقابل‌توضیحی نسبت به دندانپزشکی دارند که مانند هر اختلال دیگری، روند معمول زندگی فرد را دچار مشکل می‌کند. در کنار معایب و آثار مخرب روانی اضطراب دندانپزشکی، مهم‌ترین عارضه این اختلال آسیب قابل‌توجه به‌سلامت دهان و دندان افراد است که جبران‌ناپذیر خواهد بود.
اضطراب دندانپزشکی چیست؟
به این تعریف رسمی از اضطراب دندانپزشکی توجه کنید:
اضطراب دندانپزشکی به هر گونه ترس و اضطراب غیرمنطقی و نسبتاً شدید دررابطه‌با محیط، اشخاص، مطب، مطالب و ابزار دندانپزشکی گفته می‌شود. فرد مبتلا به دلایل مختلفی از مراجعه به دندانپزشک خودداری می‌کند و در صورت اجبار اطرافیان، رفتارهای پرخاش‌گرایانه از خود نشان خواهد داد. (منبع: Better Health)
اضطراب دندانپزشکی یک مشکل شایع است که در مراحل اولیه و معمول، بین 9 تا 20 درصد بزرگسالان را درگیر می‌کند. این مشکل حتی در مراحل اولیه نیز یک “اختلال“ محسوب می‌شود و می‌تواند روند انجام کارها و فعالیت‌های فرد را به کلی تغییر دهد؛ به‌عنوان‌مثال، فرد نوبت دندانپزشکی‌اش را باوجود درد شدید، کنسل می‌کند. توجه داشته باشید که در این مراحل، فرد مبتلا تمام تلاشش را برای اجتناب از دندانپزشکی انجام می‌دهد؛ اما در شرایط بحرانی و خطرناک، می‌توانید با کمک روش‌های مختلف او را مجاب کنید که حداقل ویزیت شود!
استرس دندانپزشکی در مراحل شدیدتر با نام Dentophobia یا “ترس از دندانپزشکی” شناخته می‌شود. در این سطح، فرد علائم مربوط به ترس فوبیایی را تجربه می‌کند؛ ترس بی‌دلیل و غیرقابل‌کنترلی که می‌تواند عوارض جسمی و ذهنی قابل‌توجهی به همراه داشته باشد. تنها 3 درصد از بزرگسالان مبتلا به اضطراب دندانپزشکی، دچار دنتوفوبیا هستند و این مشکل، تنها با کمک ترکیبی از دارودرمانی و رواندرمانی امکان‌پذیر خواهد بود.
چه کسانی مستعد ابتلا به اضطراب دندانپزشکی هستند؟
باتوجه‌به ناشناخته بودن عامل اختلالات اضطرابی، پاسخ مشخصی برای این پرسش وجود ندارد؛ اما بروز استرس دندانپزشکی در افرادی که سابقه بیماری‌های زیر را دارند، رایج‌تر خواهد بود:
- افسردگی
- اسکیزوفرنی
- اختلال دو قطبی
- اختلال اضطراب فراگیر
- سابقه مصرف مواد مخدر
- اختلال اضطراب اجتماعی
- سابقه قبلی ترومای سروگردن
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
علائم اضطراب دندانپزشکی
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، تجربه احساسات ناخوشایندی مانند ترس یا انزجار هنگام مراجعه به دندانپزشک طبیعی است؛ اما افراد مبتلا به اضطراب دندانپزشکی 3 گروه علائم گسترده را تجربه می‌کنند که می‌توانند آن‌ها را از مراجعه به پزشک باز دارند:
1_ علائم جسمی
- تعریق
- لرزش
- سرگیجه
- تپش قلب
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- درد عضلانی
- کاهش فشارخون
2_ علائم عاطفی
- ترس
- وحشت
- اضطراب
- عصبانیت
- غم و اندوه
- نفرت و انزجار
علائم عاطفی لزوماً متوجه دندانپزشکی و فرایند آن نیستند، بلکه در بسیاری از موارد، فرد این احساسات را نسبت به خودش خواهد داشت؛ زیرا از ضعف و ترسی که نسبت به انجام چنین کار ساده‌ای از خود بروز می‌دهد، بیزار است. این مسئله خود پیچیدگی‌های بسیاری دارد که در حوصله این مقاله نمی‌گنجد؛ اما درهرصورت، بهتر است بدانیم چنین مشکلاتی، لایه‌لایه هستند و تنها ناشی از یک عامل ساده، مانند خاطرات بد دوران کودکی، نیستند.
3_ علائم رفتاری
- گریه‌کردن
- رفتار پرخاش‌گرایانه
- لغو قرار دندانپزشکی
- اجتناب از رفتن به دندانپزشکی
- به تعویق‌انداختن جلسه دندانپزشکی
- بی‌خوابی و بی‌قراری از چند روز قبل
- تظاهر به بیماری یا تجربه علائم جسمی کاذب
- بی‌قراری در طول درمان دندانپزشکی و تجربه علائمی مانند تنگی نفس
- تلاش برای رهایی از شرایط با شوخی و خنده عصبی که در نهایت منجر به بروز رفتار پرخاش‌گرایانه خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
- غلبه بر اضطراب اجتماعی
- استرس مدرسه چیست؟
- اختلال اضطراب جدایی (در کودکان و بزرگسالان)
- مدیریت استرس
تأثیرات اضطراب دندانپزشکی بر سلامت افراد
مهم‌ترین تأثیر استرس دندانپزشکی روی سلامت افراد، زخم‌های دهانی طولانی، عفونت لثه، خرابی دندان و سایر مشکلات مربوط به این حوزه است؛ زیرا فرد مبتلا به این اختلال، از چک آپ‌های دوره‌ای اجتناب می‌کند و تا زمانی که درد یا علائم ظاهری آسیب را به چشم نبیند، متوجه مشکلات دهان و دندان خود نخواهد شد. در صورت عدم مراجعه مرتب به دندانپزشک، امکان تشخیص علائم اولیه بیماری‌هایی مانند سرطان دهان نیز وجود نخواهد داشت.
یکی دیگر از تأثیرات منفی اضطراب دندانپزشکی بر سلامت افراد، جنبه روانی ماجرا است:
- شما با به تعویق‌انداختن مراجعه به دندانپزشک و روبه‌روشدن با ترستان، ذهنتان را به فرارکردن عادت می‌دهید و راه را برای تشدید این اختلال اضطرابی باز خواهید کرد.
- مشکلات دهان و دندان با علائمی مانند بوی نامطبوع دهان، تغییر رنگ زبان، دندان و لثه‌ها و حتی نمایان‌شدن لک‌های پوسیدگی همراه هستند که تمام این موارد، منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس فرد در ارتباط با دیگران خواهد شد.
از طرفی، بسیاری از بیماری‌های دهان و دندان به‌سادگی قابل‌شناسایی و پیشگیری هستند و در صورت مراجعه منظم، از بروز و پیشرفت این بیماری‌ها و بالطبع، صرف هزینه‌های هنگفت جلوگیری خواهید کرد.
علل اضطراب دندانپزشکی
استرس دندانپزشکی یکی از صدها زیرمجموعه اختلال اضطراب است که می‌تواند ناشی از هر چیزی باشد! توجه داشته باشید گاهی علت اضطراب ما مسئله، خاطره، اتفاق یا عقیده‌ای است که حتی متوجهش نیستیم؛ بنابراین، کشف علت این مشکل باید به کمک روانشناس صورت بگیرد. در ادامه، تعدادی از دلایل احتمالی اضطراب دندانپزشکی را نام می‌بریم:
- ترس از خون
- ترس از درد
- اختلال وسواس فکری
- اختلال اضطراب فراگیر
- ترس از عوارض بیهوشی
- ترس از سوزن و اشیا تیز
- ترس از ابزار دندانپزشکی
- اختلال اضطراب اجتماعی
- ترس از قضاوت دکتر بابت شرایط دندان‌ها
- ترس ازدست‌دادن کنترل؛ مانند لرزش، تعریق، گریه و غیره
- احساس ناخوشایند ناشی از ورود غریبه‌ها به حریم خصوصی شما
- ترس از عدم تأثیرگذاری بیهوشی یا بی‌حسی و تجربه درد شدید و ناگهانی
- مشکل اعتمادکردن (به دندانپزشک، شرایط کلینیک، مواد مورداستفاده، نتیجه کار و غیره)
- اختلال کلاستروفوبیا؛ ترس از فضای بسته و احاطه‌شدن توسط افراد غریبه در یک فضای محدود
- تجربیات منفی گذشته، خاطرات کودکی، رفتار پرتنش اطرافیان حین مراجعه به دندانپزشک و غیره
- اختلال آگورافوبیا؛ ترس شدید از قرارگرفتن در موقعیت‌هایی که نمی‌توانید از آن فرار کنید و گویی گیر افتاده‌اید.
غلبه بر اضطراب دندانپزشکی
با استناد به رویکرد CBT (رفتاردرمانی شناختی)، ما باور داریم ریشه تمام اختلالات این‌چنینی در اغلب موارد، درونی است؛ یعنی فرد مبتلا در مرحله‌ای از زندگی دچار این ترس شده و به‌صورت خودآگاه یا ناخودآگاه، در حال تقویت آن است. مشابه هر اختلال دیگری، فرد مبتلا در عین رنج‌بردن از عواقب اضطراب دندانپزشکی، تمایلی به رفع آن ندارد؛ زیرا می‌خواهد در همان منطقه امن بماند و حاضر است به این قیمت، دندان‌هایش را از دست دهد!
در این بخش، ما راهکارهایی برای درمان اضطراب دندانپزشکی معرفی می‌کنیم؛ اما توصیه اصلی ما، کمک‌گرفتن از دوستی قابل‌اعتماد است که اجازه ندهد شما به این راحتی‌ها تسلیم ترس شوید!
1_ درمان اضطراب دندانپزشکی با کمک اطرافیان
قبل از هر چیز، شما باید پزشکی را انتخاب کنید که با درک شرایط شما و جدی‌گرفتن آن، اجازه حضور همراه حین کار دندانپزشکی را بدهد. شخصی که شما را حین انجام کار همراهی می‌کند باید
- مهربان و صبور باشد،
- شما را به‌خوبی بشناسد،
- بتواند شرایط بحرانی شما را مدیریت کند،
- توانایی پرت‌کردن حواس شما را داشته باشد،
- آشنایی کافی با شرایط به‌خصوص شما داشته باشد.
حضور این فرد در تمام مراحل دندانپزشکی، حس قوت قلب، آرامش و امنیتی نسبی در شما ایجاد خواهد کرد و منجر به تسهیل پروسه خواهد شد. شما می‌توانید بعد از جلسه دندانپزشکی، به بازار، خرید، پیاده‌روی یا کافه بروید و با وقت گذراندن با این فرد، بر احساسات منفی خود غلبه کنید. در این صورت، مراجعه بعدی به دندانپزشک آسان‌تر خواهد شد؛ زیرا نه‌تنها با عوامل ترس روبه‌رو شدید، بلکه خاطره خوبی نیز از آن‌ها ساختید.
2_ درمان اضطراب دندانپزشکی به کمک دندانپزشک
همان‌طور که در بخش‌های قبل اشاره کردیم، یکی از دلایل بروز استرس دندانپزشکی ناشناخته بودن روند و پروسه برای افراد است. در این شرایط، حتی اگر قبلاً هم به دندانپزشکی مراجعه کرده باشند، باز هم نیاز به آشنایی اولیه با محیط دارند. در نتیجه، باید شما یا یکی از اطرافیان مورد اعتمادتان این مسئله را به منشی و دندانپزشک اطلاع دهد تا آن‌ها بتوانند اقدامات لازم برای راحتی شما را انجام دهند.
وظایف کلینیک دندانپزشکی در کاهش ترس از دندانپزشکی
برخی از این موارد با همکاری پزشک و منشی برای راحتی شما انجام می‌شوند و برخی دیگر صرفاً نشانه‌های یک کلینیک دندانپزشکی خوب و معتبر هستند؛ بنابراین، هنگام انتخاب کلینیک موردنظر حتماً تمام موارد را بررسی کنید.
- عدم‌پذیرش هم‌زمان چند بیمار
- توضیح روند و نحوه انجام کار به بیمار
- سکوت مطب و پرسنل حین انجام کار
- اجازه حضور همراه بیمار حین انجام کار
- درک شرایط بیمار و جدی‌گرفتن اختلال او
- داشتن محیط و دکوری مناسب و آرامش‌بخش
- داشتن پرسنل و کادر مجرب، صمیمی و باحوصله
- برنامه‌ریزی نوبت‌دهی دقیق و معطل نکردن شما در مطب
- استفاده از ژل‌های بی‌حسی موضعی قبل از تزریق آمپول و جرم‌گیری
- فراهم‌کردن امکان ویزیت اولیه و آشنایی شما با مجموعه، محیط و پزشک
- داشتن لوازم مناسب برای ایجاد حواس‌پرتی؛ مانند تلویزیون، آی‌پد، موزیک و غیره
- استفاده از فناوری‌های به‌روز دندانپزشکی جهت کاهش درد، سروصدا و زمان انجام کار
شما می‌توانید 3 توصیه زیر را برای بهبود تجربه دندانپزشکی خود اجرا کنید:
- راحت‌ترین لباس‌های خود را بپوشید.
- با همکاری دندانپزشک، یک کلمه یا حرکت مشخص انتخاب کنید و هرگاه شرایط برایتان غیرقابل‌تحمل شد، به کمک آن به دندانپزشک بفهمانید نیاز به استراحت دارید.
- از منشی خواهش کنید اولین یا آخرین وقت دکتر را برای شما در نظر بگیرد تا معطل نشوید و شلوغی فضا، به استرس شما دامن نزند.
- حتماً بعد از اتمام جلسه، با پرداخت بیعانه قابل‌توجه، وقت بعدی را فیکس کنید تا مجبور شوید برگردید!
بیشتر بخوانید:
- بررسی جامع 10 نوع اصلی اهداف زندگی
- هدف گذاری به روش دارن هاردی چگونه است؟
- هدف گذاری در زندگی شخصی
3_ درمان اضطراب دندانپزشکی به کمک مدیتیشن
یکی از علائم رایج اضطراب دندانپزشکی، گرفتن عضلات، تعریق و لرزش بدن است که تا حد زیادی، خارج از کنترل فرد خواهند بود. مهم‌ترین علت بروز اضطراب‌های این‌چنینی، عدم حضور افراد در لحظه و درک موقعیت است؛ یعنی فرد متوجه بی‌خطر بودن شرایط و بی‌دلیل بودن ترسش نیست. در این مواقع، فرد بدون توجه به موقعیت فعلی، مدام اتفاقات منفی دفعه قبل را بازسازی می‌کند و اصطلاحاً، در همان خاطره قدیمی گیرکرده است! اما چرا فرد مبتلا به استرس دندانپزشکی نمی‌تواند در لحظه حضور داشته باشد؟
به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های اختلال اضطراب، اضطراب دندانپزشکی نیز تا حد زیادی شما را از خود بیخود می‌کند و این حس عدم کنترل روی علائم جسمی و ذهنی، به ترس شما دامن می‌زند؛ پس شما باید بتوانید ذهن پر جنب‌وجوش خود را بگیرید، یک‌گوشه بنشانید و اجازه ندهید با از این شاخه به آن شاخه پریدن، صدای منطق شما را خاموش کند. لازمه این کار، داشتن تمرکز کافی است و لازمه تمرکز، مدیتیشن خواهد بود؛ زیرا مدیتیشن روی حضور شما در لحظه حال تأکید می‌کند و به واسطه آن، از ترس آینده و تجربه بد گذشته رها خواهید شد.
مدیتیشن یک تمرین ذهنی است؛ اما شامل تکنیک‌های ذهنی و فیزیکی متنوعی می‌شود که برای همه افراد قابل‌استفاده خواهند بود. برای غلبه بر اضطراب دندانپزشکی، توصیه می‌کنیم توجه خاصی به تکنیک‌های فیزیکی داشته باشید؛ زیرا به‌عنوان یک فرد مضطرب، احتمالاً علائم بیرونی برایتان آزاردهنده‌تر هستند و علائم درونی را تشدید می‌کنند.
4_ درمان اضطراب دندانپزشکی به کمک ریلکس کردن عضلات
متد ریلکس کردن عضلات زیرمجموعه مدیتیشن محسوب می‌شود و در برخی منابع، با نام مدیتیشن اسکن بدن به آن پرداخته شده است. به گزارش Harvard Health Publishing، متدهای ریلکس کردن عضلات می‌توانند
- ضربان قلب را کاهش دهند،
- حواس‌پرتی مفید ایجاد کنند،
- نفس‌های شما را منظم‌تر کنند،
- از دردهای جسمانی عصبی جلوگیری کنند
- اضطراب شما را به طرز قابل‌توجهی کاهش دهند.
یکی از روش‌های محبوب اجرای این متد، مدیتیشن اسکن بدن است که طی آن، شما باید از نوک انگشتان پا تا سر خود را از لحاظ ذهنی بررسی کنید:
- از نوک انگشتان پا شروع کنید و مرحله‌به‌مرحله بالا بیایید؛ یعنی اول انگشتان پا، دوم پا، سوم ساق پا و به همین ترتیب.
- در هر مرحله، عضلات آن ناحیه را 5 ثانیه منقبض و 30 ثانیه منبسط کنید.
- حین حرکت‌دادن عضلات، ببینید چه حسی دارید، کجا بیشتر احساس درد می‌کنید و کدام ناحیه بعد از انجام این تمرین، آرام شده است.
- تمام فکر و ذکرتان را متوجه همان ناحیه از بدن کنید و حتی می‌توانید به ویژگی‌های خوب و بد ظاهری آن نیز بپردازید.
- اگر روحیه شکرگزاری دارید، می‌توانید بابت داشتن هر قسمت بدن و کارایی عالی آن، خدا را شکر کنید و آرامش بیشتری داشته باشید.
5_ درمان اضطراب دندانپزشکی به کمک تکنیک‌های تنفسی
بسیاری از ما (حتی اگر دچار اضطراب نباشیم) به‌درستی نفس نمی‌کشیم یا ناخودآگاه نفسمان را حبس می‌کنیم. در صورت اصلاح این روند اشتباه، عملکرد کلی بدن ما بهبود خواهد یافت و علائم اضطرابی کاهش پیدا می‌کنند. تکنیک‌های تنفسی زیر به بهبود علائم شما کمک خواهند کرد:
1_ تنفس عمیق یا Deep Breathing
تمرکز این تکنیک روی تنفس شکمی است؛ یعنی شما باید
- شانه‌ها، انگشتان و سایر عضلات بدن را رها کنید،
- یک دست را روی سینه و دیگری را روی شکم قرار دهید،
- از طریق بینی نفس عمیق بکشید و تا می‌توانید، هوا را به درون بکشید،
- به‌جای ریه، هوا را در شکم خود نگه دارید؛ یعنی با هر بار نفس گرفتن، دستی که روی شکم قرار گرفته است باید بالاتر از دست روی سینه باشد.
- نفس را به‌آرامی از طریق بینی بیرون دهید؛ به گونه که شاهد آرام پایین‌رفتن دست خود باشید.
- هر دور این تمرین شامل 3 بار تکرار این مراحل است و در انجام آن محدودیتی ندارید؛ تنها باید تنفس شکمی را حفظ کنید.
2_ تنفس متمرکز یا Breath Focus
در این تکنیک، شما باید بتوانید ریتم نفس‌های خود را به کمک افکار و ذهن خود منظم کنید.
- چشمانتان را ببندید،
- چند نفس بزرگ و عمیق (ترجیحاً شکمی) بکشید تا حس تازگی و طراوت را حس کنید،
- اولین نفس خود را با این تصور بکشید که با هر دم، حجم بزرگی از آرامش را وارد بدنتان شده و با هر بازدم، تنش و استرس از بدنتان خارج می‌شود.
- دومین نفس خود را (با حفظ تصورات بخش قبل) به همراه یک عبارت تأکیدی بکشید؛ به‌عنوان‌مثال، همره با دم بگویید: «من در آرامش و امنیت هستم.» و با بازدم بگویید: «من استرس و تنش را از خود خارج می‌کنم.»
یک دور کامل این تمرین بین 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد و شما می‌توانید هر چقدر خواستید، آن را تکرار کنید.
3_ تعادل دم و بازدم یا Equal Time for Breathing in and Breathing Out
در این تمرین، شما باید بتوانید به‌صورت تدریجی، مدت‌زمان دم و بازدم خود را مطابقت دهید و به تعادل برسانید.
- به مدت 5 ثانیه از طریق بینی دم بگیرید.
- به مدت 5 ثانیه از طریق بینی بازدم کنید.
- این روند را حداقل ده بار تکرار کنید تا دستتان بیاید چقدر نفس بگیرید و با چه سرعتی آن را بیرون دهید که نفس کم نیاورید.
بعد از اینکه در مرحله 5 ثانیه به تعادل رسیدید، می‌توانید زمان را تا 10 ثانیه یا بیشتر افزایش دهید.
6_ درمان اضطراب دندانپزشکی با ایجاد حواس‌پرتی
برخلاف باور عموم، مشکل افراد مضطرب نداشتن تمرکز نیست؛ بلکه تمرکز روی چیز اشتباه است! یعنی به‌جای اینکه هنگام ترس به عوامل کاهش اضطراب فکر کنید، مدام در حال پردازش سناریوهای منفی و بدتر کردن شرایط هستید! برای اینکه جریان تمرکز شما به سمت درستی برود، می‌توانید مشابه مورد قبل از تکنیک‌های مدیتیشن استفاده کنید؛ اما درصورتی‌که به هر دلیلی مدیتیشن را نمی‌پسندید، ایجاد حواس‌پرتی نیز روش مناسبی است.
زمانی که درمورد شرایط به خصوصتان با پزشک صحبت کردید، از او اجازه بگیرید که حین دریافت خدمات دندانپزشکی، به کار دیگری بپردازید. به‌عنوان‌مثال، همراهتان یک فیلم کوتاه روی تبلت یا تلفن همراه پخش کند، به موزیک گوش دهید و در صورت امکان، کتاب بخوانید.
بیشتر بخوانید:
7_ درمان اضطراب دندانپزشکی به کمک داروهای ضداضطراب
به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های اختلال اضطراب، استرس دندانپزشکی نیز با دارو قابل‌مدیریت است و بسیاری از بیماران، چنین روش‌های موقتی را به کار می‌گیرند.
- داروهای ضدافسردگی؛ مانند زلفت (Zoloft)
- داروهای ضداضطراب؛ مانند دیازپام، لورازپام، میدازولام
- تزریق داروهای آرام‌بخش به رگ دست یا بازو برای تسکین بی‌قراری بیمار
- استفاده از نیتروز اکسید (اکسید نیتروژن) یا گاز خنده‌آور برای ریلکس شدن و آرام‌کردن بیماران
این داروها باید حتماً توسط پزشک مربوطه تجویز شوند و مورد تأیید دندانپزشک قرار بگیرند. نوع دارو و دوز مصرفی آن به مواردی مانند سن‌وسال، شدت اضطراب، تداخل با سایر داروها و غیره بستگی خواهد داشت. روش‌های دارویی با صلاحدید پزشک برای درمان اضطراب دندانپزشکی کودکان نیز مفید هستند.
درصورتی‌که مایل به استفاده از روش‌های این‌چنینی هستید، توجه داشته باشید که این روش‌ها موقتی هستند و مشکل شما را در لحظه از بین می‌برند. مسئله اضطراب دندانپزشکی یک اختلال جدی است که ارتباط مستقیمی با سایر انواع اضطراب دارد؛ بنابراین، در صورت عدم درمان، از حوزه دندانپزشکی فراتر می‌رود و کم‌کم زندگی شما را مختل خواهد کرد.
8_ درمان اضطراب دندانپزشکی با فکرکردن به عواقب آن
این مورد دیگر تیرخلاص است! تمام مواردی که در بخش تأثیر اضطراب دندانپزشکی بر سلامت بررسی کردیم را مرور کنید. توجه داشته باشید که هر چه دیرتر مراجعه کنید
- هزینه درمان بیشتر می‌شود،
- زمان هر جلسه طولانی‌تر می‌شود،
- مجبورید دفعات بیشتری مراجعه کنید،
- دندانپزشک از ابزار بیشتری استفاده می‌کند،
- روابط کاری و شخصی شما مختل خواهند شد،
- احتمال بروز درد افزایش و امکان استفاده از داروهای بی‌حسی کاهش خواهند یافت.
دیگر مختارید!
کلام آخر
درمان اضطراب دندانپزشکی کار ساده‌ای نیست؛ زیرا مهم‌ترین پیش‌نیاز آن، روبه‌رویی با عامل ترس است. بااین‌حال، روش‌های متعددی برای بهبود شرایط فرد مبتلا بیان شده‌اند که طبق نظر متخصصان، تأثیرات مثبت قابل‌توجهی در حال فرد خواهند داشت. درصورتی‌که هیچ‌کدام از موارد بالا تغییری در شرایط شما ایجاد نکردند، باید مراجعه به روانشناس را در اولویت قرار دهید و هر چه سریع‌تر برای بهبود این مشکل اقدام کنید.
منابع
