رابطه عاطفی با فرد بیش فعال چگونه است؟ تأثیر adhd بر زندگی زناشویی

بزرگسالانی که از بیش‌فعالی رنج می‌برند با چالش‌های خاصی در دانشگاه، محیط کار  و روابط مواجه می‌شوند. اختلال نقص توجه بیش‌فعالی علاوه بر تأثیر روی عملکرد تحصیلی و شغلی روی کیفیت ارتباطات و روابط عاطفی تأثیرگذار است. بزرگسالان بیش‌فعالی معمولاً چند کار را با هم انجام می‌دهند و اغلب آنها را نیمه‌تمام رها می‌کنند. همین عادت مخرب در طولانی‌مدت روی اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس آنها تأثیرگذار است. این افراد معمولاً راه‌حل‌های سریع را به راهکارهای قدم‌به‌قدم و زمان‌بر ترجیح می‌دهند.

ارتباط بین ADHD و روابط عاطفی

اختلال نقص توجه بیش‌فعالی می‌تواند ارتباطات اجتماعی، رابطه عاطفی و ازدواج شخص را با مشکلات زیادی روبرو کند. حواس‌پرتی، اهمال کاری و دیگر علائم ADHD منجر به خشم، ترس و آزردگی احساسات شخص مبتلا به بیش‌فعالی و شریک او می‌شود. خوشبختانه برای نجات و بهبود رابطه عاطفی با شریک خود می‌توانید از راهکارهای مورد تأیید متخصصان و زوج درمانگرها استفاده کنید. در ادامه بیشتر به این راهکارها و نکات خواهیم پرداخت.

درک فرد ADHD در رابطه عاطفی

بهبود رابطه عاطفی با درک نقش ADHD آغاز می‌شود. علائم بیش‌فعالی روی نحوه ارتباط، احساسات و واکنش‌هایی که فرد از خود بروز می‌دهد نمایان می‌شود. با درک این تأثیرات می‌توانید با راه‌های بهتر و مناسب پاسخگویی آشنا شوید. برای شخص بیش‌فعال در رابطه، این آشنایی به معنای مدیریت بهتر علائم است. برای شخص غیر بیش‌فعال، این به معنای واکنش درست به ترس‌ها در خصوص تشویق و انگیزه دادن به شریک عاطفی است.

دوران کودکی و بزرگسالی از دید یک فرد بیش فعال چگونه است؟

دوران کودکی

کودکان بیش فعال شخصیتی خودمحور دارند و رفتار آنها حاکی از همین موضوع است. آنها هیچ تمایلی به گوش‌دادن صحبت‌های والدین از خود نشان نمی‌دهند و حتی در حین بحث با آنها یا دیگران صحبت را قطع می‌کنند و به کار‌های دیگر می‌رسند؛ در واقع از نظر این کودکان موضوع صحبت خسته‌کننده بوده و تمایلی به پیروی از دستورات یا صحبت‌های دیگران ندارند. این کودکان حتی نمی‌توانند احساسات خود را بیان کنند، بنابراین گاهی با پرخاشگری و عصبانیت نسبت به یک موضوع واکنش نشان می‌دهند.

کودکان بیش فعال دوست دارند که بازی‌ها را با سر و صدای زیاد انجام دهند؛ چون احساس می‌کنند که این کار هیجان انگیزتر است. آنها دنیا را با سادگی‌اش دوست دارند، بنابراین از انجام کار‌های ذهنی با تمرکز بالا می‌پرهیزند.

این کودکان علاقه‌ای به نظم هم ندارند و هر چیزی را که در هر جایی بگذارند،  از نظر آنها همان جا برای آن چیز مناسب است. آنها اشتباهات مکرری را مرتکب می‌شوند و مشکلاتی هم در پی آن به‌وجود می‌آورند و به‌دلیل فراموشی شاید حتی این اشتباهات را به یاد نیاورند.

دوران بزرگسالی

تأثیر بیش فعالی بر روابط عاطفی بزرگسالان کاملاً مشهود است و آنها از این موضوع رنج می‌برند. این افراد شاید بخواهند که در روابط عاطفی و کاری بدرخشند، اما برای مشکلاتی مثل فراموشی، خستگی یا بی‌انگیزگی امکان انجام این کار را ندارند.

بزرگسالان مبتلا به ADHD نسبت به سلامتی اهمیتی نمی‌دهند و گاهی با مصرف مواد مخدر حتی باعث بروز مشکلات جسمی بیشتری می‌شوند. این افراد نسبت به خود نیز تصور منفی دارند و این تصور باعث می‌شود تا نسبت به اتفاقات پیرامون هم دیدگاه منفی داشته باشند.

چالش‌های رابطه با فرد ADHD

همان‌طور که اشاره کردیم علائم بیش‌فعالی به شکل مشکلاتی در رابطه پدیدار می‌شود. این علائم چالش‌های خاصی به همراه دارد. این چالش‌ها و راه‌های مدیریت آنها را برای فرد مبتلا به ADHD و شریک عاطفی او در ادامه مطالعه می‌کنیم:

چالش‌های فرد مبتلا به ADHD در رابطه عاطفی

تأثیر adhd بر روابط عاطفی بسیار است. از جمله مهمترین چالش‌های فرد مبتلا به ADHD در ارتباط عاطفی عبارتند از:

1. تکانشگری

افرادی که به دلیل ADHD  تحرک افراطی دارند، علائم تکانشگری بیشتری از خود نشان می‌دهند. معمولاً قبل از اینکه فکر کنند عمل می‌کنند، هیجانی خرید می‌کنند یا در رابطه جنسی و رانندگی بی‌پروا عمل می‌کنند. همچنین ممکن است نظرات نامناسبی در جمع بدهند.

مدیریت تکانشگری در افراد بیش‌فعال

خودمدیریتی و خودکنترل‌گری مهارت‌هایی هستند که می‌توان آنها را یاد گرفت. این مهارت‌ها مانند ماهیچه هستند، هر چه بیشتر آنها را به کار گرفته و تقویت کنید، قوی‌تر می‌شوند. مثلاً خود و شریک عاطفی‌تان را در موقعیتی اجتماعی تصور کرده و تمرین کنید. برای مدیریت مخارج حتماً قبل از خرید لیست تهیه کنید و سراغ چیزهایی که شما را وسوسه می‌کنند نروید. اگر کنترل رفتارهای تکانشی از دستتان خارج شد حتماً از یک روانشناس متخصص در زمینه بیش‌فعالی کمک بگیرید.

2. اهمال کاری

همه ما گاهی اهمال کاری می‌کنیم. اما اهمال کاری در افراد بیش‌فعال شکل و روی دیگری دارد. برای این افراد اهمال کاری مانعی بزرگ برای شروع کارها است. احساس سردرگمی، تعویق کارها تا لحظه آخر، ترس از شکست و از دست دادن انگیزه از عواملی هستند که باعث اهمال کاری می‌شوند.

مدیریت اهمال کاری در رابطه عاطفی با فرد بیش‌فعال

وظایف بزرگ را به مسئولیت‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. روی قدم اول تمرکز کنید و تا هنگامی که آن را به اتمام نرساندید سراغ مراحل بعد نروید. در هر مرحله می‌توانید از شریک خود کمک بگیرید. به اهمال کاری به عنوان یک ویژگی شخصیتی یا نقص شخصی نگاه نکنید، آن را به عنوان خصوصیتی که قابل‌مدیریت است در نظر بگیرید.

3. تمرکز شدید و عمیق روی یک موضوع خاص

قطب دیگر کم‌توجهی، فرا تمرکز یا  Hyperfocus است. منظور از فرا تمرکز، تمرکز عمیق، شدید و غرق‌شدن دوره‌ای روی یک موضوع خاص است. در این حالت تغییر توجه از این موضوع خاص به موضوعی دیگر سخت می‌شود. البته که این ویژگی بازدهی کار و مطالعه را افزایش می‌دهد؛ اما ممکن است به شریک عاطفی یا همسر شخص احساس بدی منتقل کند.

راهکار مدیریت فرا تمرکز در ADHD و روابط

اگر حین انجام کارهای خاصی مثل بازی‌های آنلاین، حل جدول سودوکو یا مطالعه درباره موضوعی خاص دچار تمرکز شدید یا فرا تمرکز می‌شوید، در زمان‌بندی این فعالیت‌ها تجدیدنظر کنید. مثلاً زمانی را در نظر بگیرید که نزدیک به ساعت غذاخوردن یا فعالیت‌های مشترک نباشد. یک بازه زمانی خاص برای انجام فعالیت‌ها در نظر بگیرید. بدین منظور می‌توانید از ساعت زنگ‌دار یا اپلیکیشن‌های مدیریت زمان استفاده کنید. اگر حس کردید غرق کار شده‌اید از فضای کار فاصله بگیرید و برای چند دقیقه هم که شده به کاری دیگر مشغول شوید. اگر شما شخص بیش‌فعال در رابطه نیستید، رفتارهای شریک خود را به دل نگیرید و ناراحت نشوید.

چالش‌های رابطه با فرد مبتلا به ADHD

اگر با فردی مبتلا به ADHD وارد رابطه‌شده‌اید، شاید با این چالش‌ها مواجه شوید:

1. حواس‌پرتی از علائم ADHD و روابط عاطفی

کم‌توجهی، حواس‌پرتی و بی‌دقتی از اصلی‌ترین علائم ADHD به‌حساب می‌آیند. اگر شریک مبتلا به بیش‌فعالی دارید احتمالاً به شما گوش نمی‌دهد یا قول‌هایی که به شما داده را فراموش می‌کند. در این صورت ممکن است احساس کنید شنیده نمی‌شوید، نادیده گرفته شده‌اید یا دوست‌داشتنی نیستید. در واقع، ممکن است تنها عاملی خارجی (مثل تلویزیون، تماس تلفنی یا افکار درونی او) باعث حواس‌پرتی شریک شما شده باشد و عملاً عشق و علاقه او به شما به همان اندازه باشد.

مدیریت حواس‌پرتی در رابطه

در ابتدا، با آرامش به شریک خود بگویید چه احساسی دارید. دفن کردن احساسات درون خودتان موجب خشم و کینه‌توزی می‌شود. این موارد به هیچ عنوان کمکی به رابطه شما نمی‌کنند. اگر صحبت‌کردن برای شما دو نفر دشوار است سعی کنید بهترین فرصت را ایجاد کنید. بدین منظور محیطی به دور از عوامل حواس‌پرتی انتخاب کنید و روی در روی به گفتگو بپردازید.

اگر شما شخص مبتلا به بیش‌فعالی هستید و دچار حواس‌پرتی و از دست دادن تمرکز هستید، از شریک خود بخواهید جمله خود را تکرار کنید. اگر مکالمه طولانی شود، تمرکز و ادامه بحث دشوارتر می‌شود. پس سعی کنید مکالمات را کوتاه‌تر کرده و کیفیت مکالمه را بهتر کنید.

2. فراموشی

فراموشی از مواردی است که افراد بیش‌فعال را با چالش‌های زیاد در رابطه روبرو می‌کند. مثلاً ممکن است شخص، مناسبتی را فراموش کند یا خریدی کوچک را انجام ندهد. البته این موارد بیشتر به این دلیل اتفاق می‌افتد که شخص مشغولیت ذهنی زیادی دارد. درک متقابل در این موقعیت کمک کرده و احساس خشم، ناراحتی و بی‌اعتمادی را کم‌رنگ می‌کند.

راهکار مقابله با فراموشی

فراموشی و دیگر علائم بیش‌فعالی از نشانه‌های شخصیتی و ایراد شخصیتی نیستند. اگر شریک عاطفی یا همسر شما رفتارهایی ناشی از بیش‌فعالی داشت از برچسب‌زدن، نصیحت‌کردن و بی‌ادبی تلقی‌کردن رفتارهای او بپرهیزید. به‌جای او هم شرایط را کنترل نکنید؛ بلکه همکاری بیشتری با او داشته باشید. می‌توانید از دفترچه یا کاغذهای یادداشت یا پلنرهای هوشمند برای یادآوری استفاده کنید.

3. بی‌نظمی

شریک عاطفی که به بیش‌فعالی مبتلا است ممکن است کارهای خود را نیمه رها کند یا مدام انجام فعالیت‌های مختلف باشد. احتمالاً وسایل شخصی یا لوازمش را گم کند. همین امر باعث اتلاف زمان و پول زیادی می‌شود. در نهایت هم باعث خلل در مدیریت عاطفی می‌شود.

راهکارهایی برای نظم‌دادن

سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و درباره مشکلات خود صحبت کنید. سعی کنید به دنبال راه‌حل باشید. اگر به یاد سپردن پرداخت قبض‌ها یا پیش رفتن طبق برنامه‌های زمانی اهمیت دارد، این مسئولیت‌ها را به فرد غیر بیش‌فعال در رابطه بسپارید. افراد ADHD عادت دارند برای هر چیز جای مشخصی در نظر بگیرند. به این خواسته آنها احترام بگذارید. این کار به حفظ نظم و آرامش ذهنی آنها کمک زیادی می‌کند.

4. نوسان خلق‌وخو

کنترل احساسات برای فرد بیش‌فعال چالش‌های خاص خود را دارد. مثلاً ممکن است شخص احساساتی چون خشم یا نوسان خلق‌وخو را تجربه کند. این امر به دلیل وجود چندین احساس مثل اضطراب، ترس، هیجان و شادی به طور هم‌زمان در شخص است. این احساسات در فرد بیش‌فعال عمیق‌تر هستند. فرد در رابطه ممکن است احساس کند در لبه پرتگاه قرار دارد و هر لحظه به دره‌ای از احساسات کاملاً متضاد هم سقوط کند.

راهکارهایی برای مدیریت نوسان خلق‌وخو

رژیم غذایی سالم، خواب باکیفیت، تمرین منظم و مداوم در بهبود روحیه تأثیر چشمگیری دارد. ورزش‌هایی مثل یوگا، تای‌چی، مدیتیشن در بهبود استرس و کنترل احساسات و هیجانات ناگهانی تأثیر بسیار زیادی دارد. اگر شریک شما بیش‌فعال است، به نوسانات خلقی او واکنش شدید نشان ندهید. درک متقابل، همدلی، صحبت درباره زاویه دید و احساسات کمک زیادی به شما خواهد کرد. سعی کنید در فعالیت‌هایی که شریک شما برای بهبود خلق‌وخو انجام می‌دهد همکاری داشته باشید.

تأثیر درک متقابل و ADHD در روابط

درک متقابل یا درک تفاوت‌ها یا دیدن قضایا از زاویه دید یکدیگر در ارتباط مؤثر و درک یکدیگر کمک زیادی می‌کند. اهمیت این موضوع در افراد ADHD و روابط آنها نقش پررنگ‌تری را ایفا می‌کند. برای درک بهتر این قضیه نگاهی به احساسات فرد بیش‌فعال و غیر بیش‌فعال در رابطه داشته باشیم.

احساسات فرد بیش‌فعال در رابطه عاطفی

• احساس می‌کنم با همه فرق دارم: ذهن فرد ADHD مدام در حال پردازش افکار مختلف است. تجربه زیستی این افراد ممکن است با دیگران متفاوت باشد و همین تفاوت به شخص احساس درک‌نشدن می‌دهد.
• مدام احساس سردرگمی دارم: احساس سردرگمی و گیجی به دلیل اضطراب مستمری است که شخص تجربه می‌کند. مدیریت فعالیت‌های روزمره و رسیدگی به آنها برای فرد بیش‌فعال صرف انرژی بیشتری به همراه دارد.

• احساسی می‌کنم شخص وابسته‌ای هستم: تصحیح خطاها، کنترل شرایط، به‌عهده‌گرفتن مسئولیت‌ها و حتی سرزنش و مقصر دانستن او موجب احساس رقابت، مردانگی و رابطه والد فرزندی در فرد بیش‌فعال می‌شود. معمولاً مردها در این مواقع دلخورتر می‌شوند.
• از شرایطی که در آن هستم احساس شرم و خجالت می‌کنم: احساس ناکافی بودن و شرم و سرافکندگی موجب انزوا و گوشه‌گیری فرد شده و می‌تواند روی ارتباط عاطفی تأثیر منفی داشته باشد.
• احساس می‌کنم دوست‌داشتنی یا خواستنی نیستم: یادآوری‌های مداوم، مراقبت و ایرادگرفتن از فرد ADHD ممکن است این حس را در فرد ایجاد کند که کافی، دوست‌داشتنی و خواستنی نیست.
• از اینکه رابطه عاطفی‌ام را از دست بدهم می‌ترسم: پیش‌بینی شکست در رابطه عاطفی احتمال تلاش‌کردن را کاهش می‌دهد. با گذر زمان و بدتر شدن رابطه عاطفی ترس از دست دادن آن بیشتر می‌شود. در عین حال تلاش‌نکردن برای بهبود شرایط وضع را وخیم‌تر می‌کند. تقویت این احساسات منفی در نهایت به روحیه فرد و رابطه عاطفی آسیب زیادی وارد می‌کند.
• کاش مرا بپذیرد و دوست داشته باشد: هر شخصی در رابطه میل به پذیرفته‌شدن و دوست داشته شدن دارد. این میل در مورد افراد بیش‌فعال هم صدق می‌کند.

ازدواج با فرد مبتلا به ADHD

اگر قصد ازدواج با فردی مبتلا به ADHD را دارید، باید ابتدا این اختلال را کاملاً بشناسید. از جمله نشانه‌های این افراد بعد از ازدواج عبارتند از:

• نادیده‌گرفتن جزئیات
• مشکل در توجه به مسائل مختلف مثل صحبت‌های شما
• اجتناب از انجام‌دادن کار‌های خانه مثل شستن لباس‌ها یا بیرون‌بردن زباله‌ها
• فراموش‌کاری مثل دیر رسیدن به قرار‌ها
• گم‌کردن وسایل مهم در خانه
• از دست دادن تمرکز و عدم یاری شما در برخی مسائل مهم

هر یک از این نشانه‌ها می‌توانند زمینه‌ساز بروز اختلافات شدید زوجین شوند؛ اما شما باید با درک طرف مقابل جلوی بروز اختلاف را بگیرید.

تأثیر adhd بر زندگی زناشویی

اختلال ADHD حتی زندگی زناشویی شما را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ از جمله تأثیرات این عارضه بر زندگی زناشویی عبارتند از:

• بی‌قراری
• تحرک مداوم و اذیت‌شدن شما در برخی مواقع
• میل جنسی بالا و ناسازگاری جنسی
• نداشتن تمرکز در برقراری رابطه جنسی
• درگیری با رفتار‌های تکانشی مثل خیانت
• به‌طور تکانشی مطیع‌بودن و بله گفتن

کلام آخر

ADHD تأثیرات زیادی بر زندگی روزمره داشته و چالش‌های زیادی ایجاد می‌کند. چالش‌های مرتبط با ADHD و روابط، می‌تواند منجر به نارضایتی زناشویی یا حتی عدم توانایی تحمل زندگی مشترک شود. با این وجود، با درک صحیح از ماهیت ADHD و علائم آن و استفاده از تکنیک‌های ساده، می‌توان به‌سادگی با این چالش‌ها مقابله کرد.

ADHD and relationships – helpguide

ADHD relationships tips – webmd